TY - JOUR ID - 1856 TI - استخراج و دسته‌بندی مؤلفه‌های دانشگاه هوشمند به‌منظور ارائه یک چارچوب مفهومی (یک مطالعه فراترکیب) JO - علوم و فنون مدیریت اطلاعات JA - STIM LA - fa SN - 2476-6658 AU - کیخا, احمد AD - دانشجوی دکتری اقتصاد و مدیریت مالی آموزش عالی، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روانشناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 8 IS - 4 SP - 75 EP - 112 KW - دانشگاه هوشمند KW - هوشمندسازی آموزش‌عالی KW - دانشگاه‌های نسل جدید KW - پردیس هوشمند KW - پاندمی کووید-19 KW - آموزش هوشمند KW - پژوهش هوشمند DO - 10.22091/stim.2021.6873.1571 N2 - هدف: هدف پژوهش حاضر استخراج و دسته‌بندی مؤلفه‌های دانشگاه هوشمند به‌منظور ارائه یک چارچوب مفهومی است.روش‌: پژوهش کیفی حاضر با استفاده از راهبرد فراترکیب تدوین شده ‌است. در این راستا، کلیدواژه‌های تخصصی پژوهش شامل دانشگاه هوشمند، آموزش‌عالی هوشمند، دانشگاه دیجیتال و آموزش‌عالی دیجیتال در پایگاه‌های معتبر علمی Science Direct، Springer، Wiley Online Library، ERIC، Sage Journals، Emerald در بازه زمانی (2010 - 2020) جستجو شدند. از میان 75 مقاله به دست آمده در نهایت 25 مقاله به تحلیل نهایی راه یافت. در راستای دستیابی به هدف پژوهش، سه پرسش مؤلفه‌های اصلی چارچوب مفهومی دانشگاه هوشمند کدام‌اند؟ چه عواملی سبب به وجود آمدن شرایط پیچیده و پیدایش دانشگاه هوشمند شده‌ است؟ عوامل زمینه‌ای برای استقرار دانشگاه هوشمند کدام‌اند؟ طرح‌ریزی شد.یافته‌ها: براساس نتایج حاصل، مؤلفه‌های دانشگاه هوشمند شامل: پداگوژی هوشمند (آموزش هوشمند، یادگیری هوشمند، ارزیابی هوشمند)؛ پژوهش هوشمند (هوشمندسازی پژوهش، ظرفیت‌سازی پژوهش)، کارآفرینی هوشمند دانشگاهی (تعامل مستمر با صنعت، خدمات مشاوره و شغلی)؛ حکمرانی هوشمند (حکمرانی خوب بر مبنای هوشمندسازی، رهبری هوشمند آموزش‌عالی)؛ مدیریت ‌نوین هوشمند (مدیریت هوشمند آموزش‌عالی، مدیریت هوشمند در دانشگاه)؛ پردیس هوشمند (کلاس هوشمند، هوشمندسازی محیط، پایداری سبز و هوشمند پردیس، معماری هوشمند در پردیس)؛ فناوری‌های هوشمند (فنی-آماری، فناوری‌های سطح بالا، قوانین و مقررات هوشمند)؛ ظرفیت‌سازی هوشمند (توسعه زیرساخت‌های سخت و فناورانه)؛ مالیه هوشمند (سازوکارهای تأمین و تخصیص منابع‌ مالی، مدیریت مالی هوشمند) و نیروی انسانی هوشمند (اعضای هیأت علمی هوشمند، دانشجویان هوشمند، کارکنان هوشمند و مدیریت منابع انسانی هوشمند) است. در پاسخ به پرسش دوم، عوامل سه‌گانه؛ زمینه‌های فرهنگی (تغییر در فرهنگ دانشگاهی و فرادانشگاهی)؛ زمینه‌های تشویقی- نگرشی (زمینه تشویقی، زمینه نگرشی)؛ زمینه‌های رقابتی (تشدید رقابت داخل و خارج از آموزش‌عالی) و عوامل دوگانه؛ تکثیر دگرگونی‏های فناورانه (توسعه فناورهای غیرآموزشی، توسعه فناوری‌های آموزشی)، پیدایش تحولات زیستی (تحولات زیستی، تحولات دانشگاهی) بر دانشگاه هوشمند اثرگذار بودند. همچنین علاوه بر شبکه مضامین، چارچوب مفهومی سه بُعدی دانشگاه هوشمند نیز ترسیم شده ‌است.نتیجه‌گیری: با توجه به تحولات پیش آمده در حوزه‌های فناوری و تغییر ساختار و ماهیت الگوهای گذشته دانشگاهی و حرکت به سمت دانشگاه‌های هوشمند در کنار وقوع رخدادهای ناشناخته‌ای همچون اپیدمی کووید-19، بازگشت به شیوه‌های گذشته دانشگاهی را دشوار ساخته است. لیکن، برای همسویی با این تحولات خواه و ناخواه نظام‌های آموزش‌ عالی برای بقاء و کنش‌گری در شرایط پویا، به سمت هوشمندسازی پیش رفته‌اند. براساس مولفه‌های ده‌گانه شناسایی شده در این پژوهش، سیاست‌گذاران آموزش‌عالی و مدیران دانشگاه‌ها می‌توانند با توجه به این مولفه استراتژی‌ها و برنامه‌هایی را برای هوشمندسازی دانشگاه‌ها تدوین و پیاده‌سازی کنند. UR - https://stim.qom.ac.ir/article_1856.html L1 - https://stim.qom.ac.ir/article_1856_1f717b259e3042764c6018cb0f6617c6.pdf ER -