TY - JOUR ID - 2099 TI - ارزیابی و تحلیل نرم‌‌افزار‌‌های پرکاربرد تولید هستی‌‌شناسی در بازنمون مفاهیم JO - علوم و فنون مدیریت اطلاعات JA - STIM LA - fa SN - 2476-6658 AU - نوروزی, یعقوب AU - یلوه, افسانه AD - دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران AD - کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 8 IS - 3 SP - 147 EP - 176 KW - هستی‌‌شناسی KW - وب معنایی KW - نرم‌‌افزارهای هستی‌‌شناسی KW - بازنمون اطلاعات KW - بازنمون مفاهیم DO - 10.22091/stim.2022.7732.1706 N2 - هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی و تحلیل نرم‌‌افزارهای پرکاربرد تولید هستی‌‌شناسی در بازنمون مفاهیم در جهت انتخاب مناسب‌ترین این نرم‌‌افزارها است.روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و با رویکرد کمّی انجام شد. روش انجام پژوهش از نوع تحقیقات ارزیابانه و با رویکرد توصیفی بود. جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش را منتخبی از نرم‌‌افزارهای تولید هستی‌‌شناسی شامل: Apollo، Onto Studio، Protégé، Swoop و TopBraid Composer Free Edition تشکیل می‌‌دهد. بنابراین، جامعه آماری پژوهش حاضر را پنج نرم‌افزار هستی‌‌شناسی مذکور تشکیل می‌دهند. در این پژوهش با توجه به نبود سیاهه ارزیابی مناسب در زمینه موضوع تحقیق، از طریق مطالعه منابع لاتین نرم‌‌افزارهای هستی‌‌شناسی و راهنماها، نسبت به تهیه ابزار مناسب ارزیابی اقدام شد. ابزار گردآوری داده‌‌ها، سیاهه وارسی بود که روایی صوری آن به تأیید صاحب‌نظران علم اطلاعات رسید. این سیاهه در هفت بخش شامل مولفه‌‌های پراهمیت نرم‌‌افزار‌‌های هستی‌‌شناسی، مولفه فرمت ورودی و مولفه زبان بازنمون مفاهیم، معیار معماری و ساختار نرم‌‌افزار با زیرشاخص‌‌های مولفه‌‌های قابلیت تعامل، پایداری، دسترس‌‌پذیری، قابلیت نصب بر روی انواع پلتفرم، زبان پایه نرم‌‌افزار، و مولفه تعامل و میان‌کنش‌‌‌پذیری با نرم‌‌افزار‌‌های مرتبط هستی‌‌شناسی و قالب ذخیره‌‌سازی هستی‌‌شناسی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از فنون آماری توصیفی نظیر میانگین وزنی و درصد استفاده شد.یافته‌‌ها: نتایج حاصل از یافته‌‌های پژوهش نشان داد که نرم‌‌افزار Protégé با کسب 177 امتیاز از کل امتیازات، به لحاظ مولفه‌‌‌های مورد مطالعه در این پژوهش در رتبه اول و نرم‌‌افزار Onto Studio نیز با کسب امتیاز 126 از کل امتیازات در رتبه بعدی قرار دارد.در نهایت نرم‌‌افزار Top Braid Composer Free Edition با کسب 87 امتیاز از کل امتیازات به لحاظ مولفه‌‌های مورد بررسی در این پژوهش در رتبه سوم قرار دارد. در بررسی مولفه میان‌کنش‌پذیری نرم‌‌افزار‌‌های هستی‌‌شناسی، دو نرم‌‌افزار هستی‌‌شناسی Protégé 5.2.0 و Onto Studio با 41.66% به یک نسبت با نرم‌‌افزارهای دیگر هستی‌‌شناسی دارای تعامل بودند که از نقاط قوت این دو نرم‌‌افزار است. دو نرم‌‌افزار Apollo و Swoop تعاملی با هیچ‌کدام از نرم‌افزار‌های هستی‌‌شناسی ندارند و می‌‌توان آن را از نقاط ضعف دو نرم‌‌افزار دانست.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر توانست براساس ارزیابی مولفه‌‌های بررسی شده در نرم‌‌افزار‌‌های هستی‌‌شناسی برخی از نقاط قوت و ضعف مربوط به آنها را نشان دهد، و اینکه نرم‌افزارهای مورد مطالعه از لحاظ ارتباط با سایر نرم‌افزارهای حوزه هستی‌شناسی دارای چه وضعیتی هستند و میان‌کنش‌پذیری میان آنها چگونه است. همچنین نتایج پژوهش به پژوهشگران این حوزه در انتخاب مناسب‌ترین نرم‌‌افزار هستی‌‌شناسی در تولید و بازنمون مفاهیم کمک خواهد کرد.  UR - https://stim.qom.ac.ir/article_2099.html L1 - https://stim.qom.ac.ir/article_2099_a40e335a8f462220760ee175b4343f44.pdf ER -