شناسایی عوامل موثر بر اطلاع‌آفرینی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استاد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

10.22091/stim.2020.5441.1387

چکیده

هدف: پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل موثر بر اطلاع‌‌آفرینی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی انجام شده است.
روش‌: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر رویکرد، پژوهشی آمیخته است. نمونه‌گیری بخش کیفی به صورت غیر احتمالاتی و هدفمند انجام پذیرفت و عوامل موثر بر اطلاع‌آفرینی از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته شناسایی شد. در بخش کمّی، نظرات 30 نفر از اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری پیرامون اهمیت هر یک از مولفه‌های شناسایی شده، بررسی شد.
نتایج: براساس مطالعه متون، مصاحبه اکتشافی و پالایش تیم پژوهش، عوامل موثر بر اطلاع‌آفرینی شامل 6 مقوله و 172 مولفه به دست آمد. برای قضاوت در مورد میزان اهمیت هر یک از مولفه‌‌ها، میانگین امتیاز اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری گزارش شد. در میان مولفه‌‌های به دست آمده، مولفه انگیزه و پشتکار در مقوله ویژگی‌‌های اطلاع‌‌آفرینان دارای بیشترین اهمیت (33/4) و مولفه‌‌های ایجاد صفحه‌های زرد الکترونیکی و تبلیغات دسته‌‌بندی شده و تبلیغات سیاسی برخط (سیاست مجازی) در مقوله پیشه‌‌های اطلاع‌‌آفرینی (شغل‌‌های اطلاعاتی)،دارای کمترین اهمیت (میانگین 10/3) بودند.
نتیجه‌گیری: در این حوزه پژوهش‌های اندکی صورت گرفته است. شناسایی عوامل موثر بر اطلاع‌آفرینی در سیاست‌گذاری کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی کاربرد دارد. ویژگی‌های اطلاع‌آفرینان و سایر عوامل شناسایی شده، می‌تواند به منزله راهنمایی در حوزه آموزش دانشجویان رشته در راستای تحقق دانشگاه نسل سوم، که دانشگاه کارآفرین است، باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Infopreneurship in Libraries and Information centers: The Influencing Factors

نویسندگان [English]

  • Nilofar Barzegaran 1
  • َAtefeh Sharif 2
  • Mohammad Hassanzadeh 3
1 M.A. Student, knowledge and information science, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Assistant Professor, Knowledge and Information Science, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Professor of Knowledge and Information Science, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Aim: The present study intends to identify the factors influencing the infopreneurship in library and information centers.
Methodology: This research is a mixed research in terms of approach and an applied one in terms of purpose. In the qualitative section sampling was done in a non-probabilistic and purposeful manner, and the effective factors were identified through semi-structured interviews. In the quantitative section, the viewpoints of 30 faculty members and doctoral students about the importance of each of the identified components were investigated.
Findings: In general, reviewing the literature, heuristic interviews and the ideas of research group ends to factors including 6 categories and 172 elements. According to the research findings, among the categories of infopreneurship factors, the "motivation and perseverance" in the category of infopreneurs characteristics, had the highest importance (mean= 4.33), and “creation of yellow Electronic pages and advertising” and “online political advertising (virtual politics)”, in the category of Infopreneurship activities (information jobs), had the lowest importance (mean= 3.10).
Conclusion: There have been a few researches in this area. Identification of the effective factors can be used in policy-making of libraries and information centers. The characteristics of Infopreneurs and other identified factors can be useful in the field of education of students and the realization of the third-generation university, which is an entrepreneurial university.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Infopreneurship
  • Infopreneur
  • Infopreneurship activities
  • information services
  • information goods

مراجع

  1. برهانی، ح. (1386). کار از راه داده در جامعه اطلاعاتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  2. بزرگی، ا.؛ نصیری، س. (1388). امکان‌سنجی برنامه‌های بازاریابی اطلاعات در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه مدل پیشنهادی. دانش‌شناسی، 2 (6):1-10.
  3. بیات، ب.ز.؛ باب‌الحوائجی، ف.؛ حریری، ن.؛ اسفندیاری مقدم، ع. (1398). شناسایی عوامل و مولفه‌های موثر بر اطلاع‌آفرینی در ایران، همراه با ارائه الگوی نظری. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 9 (1): 27-45.
  4. ثلاثی، ع. (1393). بررسی عوامل موثر بر اطلاع‌آفرینی از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  5. جلیل‌پور، پ.؛ کوچک، آ. (1390). بررسی امکان بکارگیری مدل بازاریابی 4P در کتابخانه‌های دانشگاهی: مطالعه موردی کتابخانه‌های دانشگاه شهید چمران. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. 18 (7): 85-102.
  6. دوگچی، ز.؛ اباذری، ز.؛ میرحسینی، ز.؛ حریری، ن. (1398). نقش محصولات اطلاعاتی معرفی شده توسط کتابداران کتابخانه ملی (ج.ا.ا) بر اطلاع‌آفرینی کاربران. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 30 (1): 111-127.
  7. رحمانیان، م.؛ چیزری، م. (1391). بررسی عوامل اثرگذار بر قصد کارآفرینانه دانشجویان کشاورزی دانشگاه آزاد ایلام. توسعه کارآفرینی، 5 (1): 125-144.
  8. سرمد، ز.؛ بازرگان، ع.؛ حجازی، ا. (1386). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: موسسه نشر آگاه.
  9. صابری، م. (1396). کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی: یک تحلیل عاملی اکتشافی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 28 (3): 29-45.
10. علیدوستی، س. ؛ خسروجردی، م. (1391). مبانی اطلاع‌آفرینی (کارآفرینی با اطلاعات و در اطلاع‌رسانی). تهران: چاپار.

11. قرونه، د.؛ میرکمالی، م.؛ بازرگان، ع.؛ خرازی، ک. (1393). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر بالندگی اعضای هیات علمی دانشگاه تهران. آموزش و توسعه منابع انسانی، 1 (1): 89-115.

12. محمدی، ا.؛ مرجانی، ع. (1393). بررسی قابلیت‌های کارآفرینی کتابداران (مطالعه موردی: کتابداران کتابخانه مرکزی استان قدس رضوی). پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 4 (1): 153-168.

13. منصوری‌‌نژاد، ع.؛ نقشینه، ن.؛ احمدپور داریانی، م. (1391). بررسی ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینی دانشجویان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تهران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۱۸ (۳): ۴۴۹-۴۶۸

14. میرزا صفی، ا.؛ رجایی‌پور، س.؛ جمشیدیان، ع. (1390). رابطۀ بین سواد اطلاعاتی و قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان. کتابداری و اطلاع رسانی، 53 (1): 82-112.

15. نوروزی، ی.؛ کمالی، ک. (1386). نقش کتابخانه‌ها در جامعه دانش‌مدار. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات،
23 (1-2): 107-125.

16. Aregbesola, A.; Van der Walt, T.; Owolabi, S.; Idiegbeyan-ose, J.; Okocha, F. & Eyiolorunshe, T. (2019, November). Infopreneurship in a developing country: Opportunities and Challenges. In: IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 640, No. 1, P. 012123). IOP Publishing.

17. Babalola, G.A.; Adamu, S.M.; Aji, K.O.; Fati, A. & Shekarau, M.I. (2018). Reinvigorating Library and Information Science (LIS) Curriculum in a fast changing society. Information Impact: Journal of Information and Knowledge Management, 9 (4): 63-72.

18. Bayat, B.; Babalhavaeji, F.; Hariri, N. & Isfandyari-Moghaddam, A. (2019). An Infopreneurship Model for Iranian Online Information Businesses. International Journal of Information, 17 (2): 85-97.

19. Chiwara-Ndoro, G. & Dewah, P. (2020). Measuring Infopreneurial Intentions of Library and Information Science Graduating Students. In: Handbook of Research on Entrepreneurship Development and Opportunities in Circular Economy (P. 566-590). IGI Global.

20. Dangani, B.U. & Moruf, H.A. (2015). Infoprenuership Education in Library and Information Science Programmes: A bird eye view. A paper presented at the African conference tagged "Entrepreneurship Education for Sustainable Development in Africa at Faculty Education Lecture Theatre Ahmadu Bello University", Zaria between 15th and 19th September 2015. P 14.

21. David, R. & Dube A. (2014). Infopreneurial behaviour among university graduates in the Information Science Faculty of a University in Zimbabwe. Infopreneurship Journal (IJ),
1 (2):18-30

22. Dewah, P. & Mutula, S. (2016). Students’ perceptions of the infopreneurship education in the Department of Records and Archives Management at the National University of Science and Technology. SA Journal of Information Management, 18 (1): 8.

23. Ivwurie, O.M. & Ocholla, D.N. (2016). The status and development of infopreneurship in Nigeria and South Africa. Education for Information, 32 (4): 323-342.

24. Khumalo, N.B. & Nkala, G.S. (2015). The importance of infopreneurship training for records and archives management students in Zimbabwe. Journal of the South African Society of Archivists, 48: 66-76.

25. Nkiko, C.; Idiegbeyan-Ose, J.; Ilogho, J. & Esse, U. (2014). Creativity and Innovation in Library and Information Services Delivery in an ICT Age: The Covenant University Library Perspectives. In: Contemporary Issues in Library and Information Science. Deshmukh, S.J. & Ghante, P.B. (Eds.). India: Atharva Publications. P. 351-358.

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
علوم و فنون مدیریت اطلاعات

دوره 6، شماره 2
تابستان 1399
صفحه 43-72

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار