سخن سردبیر
محمد حسن زاده
چکیده
بحرانهای پیش‌بینی نشده و مقیاس وسیع، بیشتر از مشکلات روزمره و کم دامنه نیاز به مدیریت اطلاعات دارند. حجم و نوع نیاز به اطلاعات برای رویارویی با حوادث غیرمترقبه بزرگ، ایجاب میکند که دامنه آنها را در سطح وسیعتری از یک عامل مانند افراد در نظر بگیریم. بلکه، لازم است که سیر منظمی از فرد تا حاکمیت را مورد توجه قرار داده و تحلیل کنیم. ...
بیشتر
بحرانهای پیش‌بینی نشده و مقیاس وسیع، بیشتر از مشکلات روزمره و کم دامنه نیاز به مدیریت اطلاعات دارند. حجم و نوع نیاز به اطلاعات برای رویارویی با حوادث غیرمترقبه بزرگ، ایجاب میکند که دامنه آنها را در سطح وسیعتری از یک عامل مانند افراد در نظر بگیریم. بلکه، لازم است که سیر منظمی از فرد تا حاکمیت را مورد توجه قرار داده و تحلیل کنیم. شیوع همهجانبه بیماری کوید -19، ابعاد جدیدی از نیاز به اطلاعات و مدیریت اثربخش آن را آشکار کرد. تحلیل وضعیت جاری و ارائه راهکارهایی برای آینده می‌تواند برای ایجاد آمادگیهای فردی، سازمانی و ملی مفید باشد. در این پژوهش، نیازمندیهای تغییر در سه سطح فردی، سازمانی و ملی در عرصه مدیریت اطلاعات و رفتار اطلاعاتی تبیین شده است.
مقاله پژوهشی
المیرا جنوی؛ زهره رضایی؛ ساناز پوروشسب
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه ارتباط بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش از دیدگاه کارکنان معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شد.
روششناسی: پژوهش حاضر پیمایشی بوده و از پرسشنامه ترکیبی(محقق ساخته و استاندارد) با طیف لیکرت استفاده شده است. 76 نفر از کارکنان معاونت با مدرک تحصیلی بالای لیسانس به صورت تصادفی ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه ارتباط بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش از دیدگاه کارکنان معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شد.
روششناسی: پژوهش حاضر پیمایشی بوده و از پرسشنامه ترکیبی(محقق ساخته و استاندارد) با طیف لیکرت استفاده شده است. 76 نفر از کارکنان معاونت با مدرک تحصیلی بالای لیسانس به صورت تصادفی انتخاب و بعد از نمونه‌گیری، 64 نفر انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SPSS18 انجام شد. از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف جهت سنجش نرمال بودن دادهها، از آزمون همبستگی اسپیرمن جهت آزمون فرضیهها و از آزمون فریدمن جهت رتبهبندی متغیرهای پژوهش بهرهگیری شده است.
نتایج: یافتهها نشان داد به منظور مدیریت صحیح و موفقیتآمیز دانش، باید به فرهنگ سازمان توجه کرد. بین ابعاد فرهنگ سازمانی و ابعاد مدیریت دانش از دیدگاه کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین آزمون فریدمن مشخص کرد که هویت سازمانی برای ارتقاء نظام فرهنگ سازمانی در سازمان اولویت داشته و خلاقیت دارای پایین‌ترین رتبه است.
نتیجهگیری: میانگین رتبهها بهترین وضعیت در بهرهبرداری از دانش را در بین مولفههای مدیریت دانش نشان می‌دهد و متغیر حفظ و ذخیره دانش پایین‌ترین رتبه را دارد، یعنی برای ارتقای نظام مدیریت دانش در معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی این متغیر باید تقویت شود.
مقاله پژوهشی
بلال پناهی؛ امیر لعلی سرابی؛ ابراهیم ماهری کلجاهی
چکیده
هدف: تحقیق حاضر بررسی تأثیر مدیریت دانش در پیادهسازی مدیریت ارتباط با مشتری با نقش میانجی توانمندسازی کارکنان بود.
روششناسی: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و برحسب ماهیت، روش انجام و چگونگی بدست آوردن داده‌های مورد نیاز توصیفی و از نوع تحقیق همبستگی است. اطلاعات پژوهش از طریق یک پرسشنامه مرکب از سه پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش، ...
بیشتر
هدف: تحقیق حاضر بررسی تأثیر مدیریت دانش در پیادهسازی مدیریت ارتباط با مشتری با نقش میانجی توانمندسازی کارکنان بود.
روششناسی: این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و برحسب ماهیت، روش انجام و چگونگی بدست آوردن داده‌های مورد نیاز توصیفی و از نوع تحقیق همبستگی است. اطلاعات پژوهش از طریق یک پرسشنامه مرکب از سه پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش، ارتباط با مشتری و توانمندسازی گردآوری شد. پایایی پرسشنامه‌ها به روش آلفای کرونباخ و روائی آنها نیز با روش اعتبار محتوا تایید گردید. جامعه آماری این پژوهش کارکنان اداره کل راه آهن آذربایجان بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و طبق فرمول کوکران برابر شامل 131 نفر به عنوان حجم نمونه بدست آمد.
نتایج: این تحقیق شامل سه فرضیه اصلی و هشت فرضیه فرعی بود. نتایج حاصل از تحلیل خروجی نرم افزار لیزرل نشان داد که ضرایب اثرگذاری مستقیم (بار عاملی) مدیریت دانش بر توانمندسازی کارکنان و نیز توانمندسازی کارکنان بر پیادهسازی مدیریت ارتباط با مشتریان به ترتیب برابر با 88/0 و 91/0 بوده و مقادیر ضریب معنی‌داری این رابطه‌ها به ترتیب برابر با 37/5 و 24/4 و بزرگ‌تر از 2 هستند.
نتیجهگیری: مدیریت دانش بر توانمندسازی کارکنان و آن نیز بر پیادهسازی مدیریت ارتباط با مشتریان به طور مستقیم اثر مثبت داشته و می‌توانند به هم‌افزایی متقابل منجر شوند. همچنین مدیریت دانش می‌تواند به واسطه توانمندسازی کارکنان بر مدیریت پیادهسازی ارتباط مشتریان تاثیر مثبت و معناداری بگذارد. بنابراین، توانمندسازی کارکنان می‌تواند اثر مدیریت دانش بر ارتباط مشتری را تقویت کند.
مقاله پژوهشی
نادر اکبری باریس؛ مهدی شقاقی؛ امیر رضا اصنافی
چکیده
هدف: در پژوهش حاضر ویژگی‌های درونی (َمنِشی) و بیرونی (کُنشی) کتابدار کودک بررسی و سپس اولویت‌بندی شدند. این ویژگی‌ها شامل شایستگی در باورها، احساسات و عواطف و هیجانات، و امیال و ارادهها، و بایستگی در گفتار و رفتار بوده و الگوی آن از فیلسوفی به نام تتنس که معاصر کانت بوده، أخذ شده است.
روششناسی: پژوهش در دو مرحله و با دو روش انجام ...
بیشتر
هدف: در پژوهش حاضر ویژگی‌های درونی (َمنِشی) و بیرونی (کُنشی) کتابدار کودک بررسی و سپس اولویت‌بندی شدند. این ویژگی‌ها شامل شایستگی در باورها، احساسات و عواطف و هیجانات، و امیال و ارادهها، و بایستگی در گفتار و رفتار بوده و الگوی آن از فیلسوفی به نام تتنس که معاصر کانت بوده، أخذ شده است.
روششناسی: پژوهش در دو مرحله و با دو روش انجام شد. مرحلۀ اول (کیفی) شامل تحلیل متون داخلی و خارجی و مصاحبه با خبرگان جهت استخراج ویژگی‌ها ذیل مقولات پنجگانه بود و در آن، از روش تحلیل مضامین استفاده شد. مرحلۀ دوم (کمّی)، شامل رتبهبندی مؤلفههای استخراجی با نظر خبرگان بود که در آن از روش تحلیل سلسلهمراتبی، ابزار پرسشنامۀ ایاچپی و نرمافزار اکسپرتچویس استفاده شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که مؤلفهها در سه سطح حداقلی، پایه و ایدئال قابل تقسیم‌اند و سطح حداقلی شامل مهم‌ترین معیارها است. در سطح حداقلی و در مقولۀ باورها، دانش درباره روانشناسی رشد و متون و ادبیات کودک (رتبۀ 1، 346/0)، اولویتدهی به جمعگرایی (رتبۀ 2، 265/0)، درک حساسیت کودک (رتبۀ 3، 218/0)، و باور به حقوق کودک (رتبۀ 4، 171/0) جزو مهمترینها بودند. در مقولۀ عواطف، آرامش روان (رتبۀ 1، 385/0)، بشاشیت (رتبۀ 2، 213/0)، شوق به کار با کودک (رتبۀ 3، 152/0) و روحیۀ خدمت‌گزاری (رتبۀ 4، 150/0) قرار گرفتند. در مقولۀ امیال، اراده به در دسترس بودن (رتبۀ 1، 429/0)، خودانگیختگی (رتبۀ 2، 314/0)، میل به کار با خانوادهها (رتبۀ 3، 168/0)، و رغبت به تغییر در محیط (رتبۀ 4، 09/0) دسته‌بندی شدند. در مقولۀ گفتار، خوشآهنگی کلامی (رتبۀ 1، 421/0)، مهارتهای ارتباط گفتاری و شنیداری (رتبۀ 2، 228/0)، قدرت اقناع و استدلال (رتبۀ 3، 225/0)، و توانایی شبکهسازی بین افراد (رتبۀ 4، 127/0) قرار گرفتند. نهایتاً در مقولۀ رفتار، توانایی در فضاسازی (رتبۀ 1، 324/0)، مهارتهای کتابشناختی (رتبۀ 2، 266/0)، تسلط در آموزش نفر به نفر (رتبۀ 3، 262/0)، و توانمندی در آراستگی و نظم (رتبۀ 4، 148/0) قرار گرفتند.
نتیجهگیری: یافتهها نشان می‌دهد شایستگیهای منشی و بایستگیهای کنشی مورد قبول برای کتابدار کودک گرایش به ویژگی‌های جمع‌گرا دارد تا فردگرا و این بر خلاف آموزشهای دانشگاهی، سبک زندگی شهری، و قوانین و مقررات اجتماعی است که غیرمستقیم فردگرایی را تبلیغ می‌کنند. لذا، برای تربیت کتابدارانی با این ویژگی‌ها، نیاز به آموزش روشهای خودآموزی، روشهای آموزش، دانش روانشناسی و کتابشناسی، و نیز تلاش در تغییر مرام اخلاقی آنان به سمت اجتماعگرایی، منافع جمعی و دگرخواهی است که مورد آخر، کار بسیار دشواری است.
مقاله پژوهشی
ندا سلیمی؛ فاطمه فهیم نیا؛ علیرضا نوروزی
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی و رضایت آنان از خدمات این کتابخانه بود.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان (در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) و اعضای هیئت علمی دانشگاه ...
بیشتر
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی و رضایت آنان از خدمات این کتابخانه بود.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان (در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) و اعضای هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی شامل 11647 نفر بود. حجم نمونه 253 نفر است، که در آن از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. ابزار اندازه‌گیری در این پژوهش، پرسشنامه رضایت کاربران، شامل لیب‌کوال برای رضایت از خدمات محلی کتابخانه، وب‌کوال4 برای رضایت از وبگاه کتابخانه و پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی مبتنی بر استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی، تدوین ای.سی.آر.ال. (2000) است. داده‌های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون من‌ویتنی، آزمون کروسکال‌والیس، و ضریب همبستگی اسپیرمن) در نرمافزار اس.پی.اس.اس. نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد.
یافتهها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بین استاندارد اول از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی تعیین وسعت ماهیت اطلاعات و تأثیر خدمات»، استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و تأثیر خدمات» و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کنترل اطلاعات» و «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و تأثیر خدمات»، رابطه مثبت و معنادری وجود دارد. در بخش وبگاه نیز بین استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات وبگاه، یعنی بین «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه» و «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه»، استاندارد سوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول، دوم و سوم رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه» و در نهایت، بین «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کیفیت تعامل خدمات وبگاه» رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
همچنین رضایت کاربران از خدمات (هم خدمات محلی و هم وبگاه) کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی در سطح نسبتاً مطلوب است، ولی سواد اطلاعاتی آنان در سطح نامطلوب قرار دارد. بین رضایت کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی براساس سن و جنسیت، و بین سواد اطلاعاتی کاربران این کتابخانه براساس سن، مقطع تحصیلی و سمت تفاوت معناداری وجود دارد.
نتیجهگیری: به طور کلی میتوان گفت که در این پژوهش بین سواد اطلاعاتی کاربران و رضایت آنان از خدمات کتابخانه رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد و این رابطه در بخش خدمات وبگاه کتابخانه ملموس‌تر بود.
مقاله پژوهشی
فناوری اطلاعات
محمدحسن مرشدی تنکابنی؛ محمد تابان
چکیده
هدف: هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل پذیرش فناوری اطلاعات در بالندگی سازمانی بود که در دانشگاه ایلام مورد بررسی قرار گرفت.
روششناسی: در این پژوهش مدل تحقیق دیویس و همکاران (1989) به عنوان مدل پایه تحقیق انتخاب شد. جامعة آماری 440 نفر از کارکنان دانشگاه ایلام بود که 205 نفر به عنوان نمونه آماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری ...
بیشتر
هدف: هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین عوامل پذیرش فناوری اطلاعات در بالندگی سازمانی بود که در دانشگاه ایلام مورد بررسی قرار گرفت.
روششناسی: در این پژوهش مدل تحقیق دیویس و همکاران (1989) به عنوان مدل پایه تحقیق انتخاب شد. جامعة آماری 440 نفر از کارکنان دانشگاه ایلام بود که 205 نفر به عنوان نمونه آماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل دو پرسشنامۀ پذیرش فناوری اطلاعات و بالندگی سازمانی است. جهت تعیین روایی پرسشنامههای مذکور از روایی محتوایی استفاده شد و برای سنجش پایایی، از طریق روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفتند. تحلیل دادهها نیز با استفاده از نرمافزار آماری SPSS انجام شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که بین عوامل پذیرش فناوری اطلاعات و بالندگی سازمانی روابط معناداری وجود دارد. همچنین سهولت درک شده با ضریب همبستگی 797/0 و سودمندی درک شده با ضریب همبستگی 405/0 در بالندگی سازمانی به صورت معناداری تاثیرگذار است.
نتیجهگیری: فناوری اطلاعات یک دارایی استراتژیک مهم برای سازمانها به شمار میرود که میتوان از آن برای بهبود عملکرد سازمانی و رقابت راهبردی استفاده کرد. همچنین زمینه را برای اجرای بهتر استراتژی‌های سازمان فراهم مینماید و کارکنان را در جهت تحقق اهداف سازمان یاری میکند که در نهایت موجب بالندگی سازمانی میشود. بنابراین مدیران باید در جهت پیادهسازی فناوری اطلاعات در سازمانها گام بردارند.
مقاله مروری
مهدی محمدی؛ فرشته صفری
چکیده
هدف: هدف این پژوهش ارائه تحلیلی از تحقیقات تحلیل محتوایی انجام شده در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران بود.
روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیل محتوا انجام شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در بازه زمانی مورد مطالعه پژوهشگران به طور کلی ۴۴ پژوهش تحلیل محتوا منتشر شده است که از آنها، ۹ عنوان در قالب پایان‌نامه، ...
بیشتر
هدف: هدف این پژوهش ارائه تحلیلی از تحقیقات تحلیل محتوایی انجام شده در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران بود.
روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیل محتوا انجام شد.
یافتهها: یافتهها نشان داد که در بازه زمانی مورد مطالعه پژوهشگران به طور کلی ۴۴ پژوهش تحلیل محتوا منتشر شده است که از آنها، ۹ عنوان در قالب پایان‌نامه، ۳۱ عنوان در قالب مقاله، ۴ عنوان در قالب کتاب و یا بخشی از یک کتاب منتشر شده است. ۱۶ عنوان، مقالهها (۱۲ عنوان مقالههای مجلات و ۴ عنوان مقالههای همایشها)، ۱۰ عنوان پایاننامهها، ۱۲ عنوان کتابها و ۶ عنوان کلیه متون حوزه را تحلیل کردهاند. ۲۱ عنوان (۷/۴۷ درصد) بهصورت چند نویسندهای و ۲۳ عنوان (۳/۵۲ عنوان) بهصورت تک نویسندهای منتشر شده است. از نظر زمانی ۲ عنوان در دهه ۱۳۶۰، ۱۱ عنوان در دهه ۱۳۷۰، ۱۵ عنوان در دهه ۱۳۸۰ و ۱۶ عنوان در دهه ۱۳۹۰ منتشر شدهاند.
نتیجهگیری: تحقیقات تحلیل محتوا ضمن مشخص کردن خلأهای پژوهشی، محققان را بهسوی آنها خلاءها راهنمایی می‌کنند. علیرغم کاربرد بیشتر این روش در حوزههای مختلف، در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی چندان مورد توجه نبوده و لازم است بیشتر مورد عنایت قرار گیرد.
)
