بررسی وضعیت استفاده کتابداران از قابلیت‌های نرم‌ افزارهای کتابخانه‌ای در کتابخانه‌های تخصصی شهر اهواز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مسول انتشارات معاونت پژوهشی مجتمع آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان

2 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت استفاده کتابداران از قابلیت‌های نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای شبکه، جستجو و امانت در کتابخانه‌های تخصصی شهر اهواز بوده است.
روش شناسی: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش، پیمایشی – تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل کلیه کتابداران کتابخانه‌های تخصصی شهر اهواز به تعداد 74 نفر در سال 1397- 1396 است که به دلیل محدود بودن، کل جامعه انتخاب و روش نمونه‌گیری به صورت سرشماری انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه پایان‌نامه داودزاده سالستانی (1382) و اولیایی‌نژاد (1391)‌ بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های تی مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه، پیرسون و نرم‌افزار22 SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که کتابداران از قابلیت‌های نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در بخش شبکه، جستجو و امانت خیلی زیاد استفاده می‌کنند. در مجموع از امکانات شبکه و امانت بیشترین و از جستجو کمترین استفاده به عمل آمده است. تحلیل متغیرهای جمعیت‌شناختی نشان داد که جنسیت، سابقه کار و رشته تحصیلی تفاوت معناداری در میزان استفاده کتابداران از قابلیت‌های نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای ندارد ولی از نظر سن معنادار است.
نتیجه‌گیری: در مجموع کتابداران توانایی خوبی در استفاده از قابلیت‌های شبکه و امانت نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای دارند ولی در بخش جستجو لازم است ضمن آموزش و آگاهی دادن کتابداران از قابلیت‌های این قسمت، طراحان نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای نیز با توجه به نیازهای کتابداران آن را مورد بازنگری قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Survey of library software's utilization in special libraries of Ahvaz

نویسندگان [English]

  • saeed malekmohammadi 1
  • Mohsen Zeinolabedini 2
2 Shahid Behehshti University
چکیده [English]

Purpose: The purpose of current research. Was to investigation the librarians’ usage of library software capabilities network, search, and circulation in Ahvaz special libraries.
Methodology: Research was applied in terms of its aim and analytical survey of the method. The survey population included the total 74 librarians in Ahvaz special libraries; due to limited number of librarians, no sampling was applied. Data gathering instruments wre a questionnaire based on Davoodzadeh Salestani (2003) and Oliaeinejad (2012) questionnaires. And for data analysis, independent t test, one way ANOVA, Pearson and SPSS 22 software were used.
Findings: The findings showed that libraries mostly use the library software capabilities in network, searching and circulation. As a whole, the network capabilities and circulation services were used the most; and searching in terms of average use of library software capabilities, was used the least. Analysis of demographic characteristics showed that gender, years of service and field of study had no significant difference on the usage of library software capabilities by librarians. But from age point of view was significant.
Conclusion: As a whole librarian have a good ability in using network and circulation of library software's capabilities. However, in searching it is necessary to inform and teach librarians about the capabilities of the software; also, the library software designers need to evaluate and redesign the software to match the librarians’ needs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahvaz
  • library software capabilities
  • specialized libraries
  • librarians
  • library software

مراجع

اصنافی، الف (1387). بررسی قابلیت‌های نرم‌افزارهای جامع کتابخانه‌ای فارسی در زمینۀ منابع آرشیوی: دیدگاه‌های کتابداران و آرشیویست‌ها. فصلنامۀ گنجینه اسناد، 18(69)، 91 - 106.
اولیائی‌نژاد، ک (1391). بررسی وضعیت استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزار کتابخانه‌ای در کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، شهر مشهد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء، مشهد.
خردمندنیا، م (1387). آمار استنباطی در علوم رفتاری. تهران: نشر کتاب دانشگاهی.
داودزاده سالستانی، س (1382). بررسی وضعیت استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.
طهماسبی لیمونی، ص، امامی، م، و قیاسی، م (1396). بررسی دیدگاه کتابداران دانشگاه‌های علوم پزشکی اهواز، بابل و شهید بهشتی نسبت به نرم‌افزار کتابخانه‌ای آذرخش: یک مطالعه تطبیقی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 27 (150)، 175- 184.
علیپورحافظی، م (1391). یکپارچه‌سازی محتوا و خدمات در سیستم‌های نرم‌افزاری کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران: گامی مهم در استفاده‌ اقتصادی از دانش موجود. مدیریت اطلاعات سلامت، 9 (4)، 601-594.
غائبی، الف (1372). سنجش و ارزیابی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای با تاکید بر نرم‌افزارهای موجود در ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.
غائبی، الف (1374). ارزیابی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای معیارهای عمومی و معیارهای کیفیت نرم‌افزار. فصلنامه کتاب، 6 (2)،40- 65.
فتاحی، ر (1373). فهرست کامپیوتری و تفاوت‌های آن با برگه‌دان. فصلنامه کتاب، 5 (2 و 1)،14- 35.
فتاحی، ر؛ پریرخ، م (1379). بررسی و ارزیابی کیفیت نمایش اطلاعات در فهرست رایانه‌ای داخلی و ارائۀ رهنمودهایی برای بهبود آن.]سخنرانی [فهرست‌های رایانه‌ای: کاربرد و توسعه: همایش کاربرد و توسعۀ فهرست‌های رایانه‌ای. دانشگاه فردوسی مشهد،27 و 28 آبان 1378.
فتاحی، ر؛ پریرخ، م (1385). نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای. در دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی. جلد2، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
قاسم­پور، س (1389). دیدگاه کتابداران و کارکنان کتابخانه ملی ایران در خصوص قابلیت‌های نرم‌افزار جامع کتابخانه‌ای رسا. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
قاضی­زاده، ح (1388). معیار توانمندی نرم‌افزار کتابخانه‌ای برای پوشش دادن نیازهای بخش امانت با تأکید بر مدیریت اطلاعات. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 12(1)، 99 - 118.
کوکبی، م؛ عصاره، ف؛ عظیمی،م، هاشمی، م (1391). بررسی عوامل مؤثر بر آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه‌های شهید چمران و علوم پزشکی جندی شاپور اهواز از قابلیت‌های نرم‌افزار جامع کتابخانه‌ای پارس آذرخش. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 19(10)،61 - 78.
لطفی نوائی، ف (1378). بررسی وضعیت استفاده از نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در کتابخانه‌های دانشگاهی دولتی شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران.
موسوی چلک، الف (1379). بررسی تطبیقی کارآیی نرم‌افزارهای نوسا، کاوش و پارس آذرخش از دیدگاه فهرستنویسی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، تهران شمال.
نوروزی، ی؛ نعمتی، س (1389). ارزیابی نرم‌افزارهای جامع کتابداری وب پارس آذرخش، نوسا  و نمایه در بازیابی اطلاعات. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی،16(1)، 23- 43.
هویدا، ع (1387). آمار و روشهای کمی در کتابداری و اطلاع‌رسانی. تهران: سمت.
 
Kim, Y.M. (2010). Gender role and the use of university library website resources: A social cognitive theory perspective.  Journal of Information Science 36(5), 603-617.
Kumar, M. A., Rao, K. S., & Naik, D. (2017). Evaluation of Libsys vs SOUL the Integrated Library Management Software. International Journal of Information Dissemination & Technology, 7(3), 177-181.
Mulla, K. R. (2010). Use of Integrated Library Software: A Survey of Engineering College
Libraries in Karnataka. International Journal of Information Science and Management, 8(2), 99-111.
Sieverts, E.G, et al. (1992). Software for information storage and retrival tested, evaluated and compored: Part lll-End-user software. The Electronic Library, 10 (1), 5-17.
Shafique, F., Mahmood, Kh. (2007). Librarians' opinions about library software: a survey of libraries in Lahore. The Electronic Library, 25(6), 766-777.
 Siddique, N., Mahmood, K. (2015). Status of library software in higher education institutions of Pakistan. International Information & Library Review, 47(3-4), 59-65.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار