بررسی عوامل مرتبط با اشتغال فارغ‌التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی (مطالعه موردی فارغ‌التحصیلان دانشگاه قم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

هدف:برای اینکه فارغ‌التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی به جایگاه شغلی شایسته‌ی آموخته‌های خود دست یابند و فارغ‌التحصیلان بیشتری از این رشته، بتوانند فرصت‌های شغلی تخصصی را تجربه نمایند، بررسی عوامل مرتبط با اشتغال آنان ضروری است. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مرتبط با اشتغال فارغ‌التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی می‌باشد.
روش‌شناسی:این مطالعه، پژوهشی کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی- توصیفی و با بکارگیری ابزار پرسشنامه محقق‌ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری آن را کلیه فارغ‌التحصیلان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم که 402 نفر بودند، تشکیل می‌دهند، از این میان 302 نفر پرسشنامه‌ها را تکمیل کردند.
نتایج:بین سطح تحصیلات افراد با میزان اشتغال عمومی و همچنین شغل‌های مرتبط با رشته‌ ارتباط وجود دارد. «نبود کار» عمده‌ترین عامل بیکاری و «نامناسب بودن بازار کار» عمده‌ترین عامل اشتغال به شغل‌های غیرمرتبط شناخته شد. 9/61 درصد پاسخ‌گویان عنوان کرده‌اند که تاثیر مجموع عوامل دانشگاهی بر رشد کاریابی فارغ‌التحصیلان، زیاد یا بسیار زیاد بوده است. علاقه شخصی (5/35 درصد) و محیط شغلی مناسب (2/24 درصد) مهم‌ترین دلیل برای ادامه فعالیت در شغل فعلی شاغلین حوزه‌های تخصصی رشته می‌باشد. سابقه‌کاری هم با تمایل به تغییر شغل، ارتباط دارد.
نتیجه‌گیری: افزایش سطح تحصیلات تخصصی این رشته می‌تواند احتمال اشتغال افراد را افزایش دهد. به عقیده‌ی پاسخ‌گویان، برنامه‌ریزی برای اجرای عوامل دانشگاهی، وضعیت کاریابی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ثبات شغلی بستگی به رفع مشکلات شغلی (همچون حقوق و مزایای کم)، علاقه شخصی افراد و محیط کاری مناسب دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Factors Related to the Employment of graduates of knowledge and information science

نویسندگان [English]

  • Zahra Sadrabady 1
  • Mahdi Mohammadi 2
1 M.A. Knowledge and Information Science, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Qom, Iran.
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

Aim: To gain a proper job position for graduates of knowledge and information science related to their studies and more graduates in this field who can experience specialized job opportunities, it is essential to investigate the factors associated with their employment. The purpose of this study is to investigate the factors related to the employment of graduates of knowledge and information science.
Methodology: This study is an applied research using a descriptive survey method that is done with a researcher-made questionnaire. Its statistical population consists of all graduates in the field of knowledge and information science of Qom University, 402 people. 302 people completed the questionnaires.
Findings: The findings showed that there is a significant relationship between the level of education of individuals with the rate of employment as well as occupations related to the field. "Lack of work" was the main cause of unemployment and the "inadequate labor market" was the major factor in the employment of unrelated jobs. 61/9% of the respondents said that the effect of total academic factors on graduates' employment growth, was high or very high. Some of these influential factors are the Existence and growth of the University Scientific Community, The University's relationship with other organizations and institutions with activities that are related to the field, Introducing collegians to organizations and centers with related activities by the University for Internship, honorary work and gaining experience, etc.
Personal interest (35.5%) and appropriate working environment (24.2%) are the most important reasons for continuing to work in the occupations related to the field. Also, most of the respondents considered that practical courses and specialized lessons meet the needs of related jobs. The length of time of employment is also associated with a desire to change jobs.
Conclusion: According to the findings, increasing the level of specialized education in this field can increase the chances of employment. In the respondents' opinions planning to implement academic factors affects their employment status, and job stability depends on resolving job problems (such as low salaries and benefits), personal interest in the job, and appropriate work environment.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Employment
  • Graduate
  • Job getting
  • Job stability
  • knowledge and information science
احمدی، س. (1393). بررسی وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان جامعه‌شناسی و عوامل مرتبط با آن. جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 3(1): 1- 24.
اخترپور، م. (1374). بررسی وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه‌های دولتی مستقر در تهران از سال 1368 تا 1372. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. تهران: گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشکده‌ی مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی و درمانی ایران.
آقاجان، ا. (1391). بررسی میزان تأثیر مدرک کارشناسی ‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی از ابعاد مختلف بر فارغ‌التحصیلان داخل کشور. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. گروه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان.
امینی، ع.؛ منصوری، ف. (1387). تحلیل عوامل موثر بر اشتغال جوانان به تفکیک بخش‌های عمده اقتصادی ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 3: 121- 139.
باغفلکی، ا.؛ پرندین، ش. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه. جمعیت، 24(101-102): 59- 84.
بختیار نصرآبادی، ح.؛ نوروزی، ر. (1384). بررسی وضعیت شغلی، آموزشی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در یک دوره‌ی ده ساله 1365-1375. علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 19(2): 69- 82.
بیگدلی، ز.؛ طاهرزاده موسویان، ص.؛ شاهینی، ش. (1396). میزان امیدواری دانشجویان رشته کتابداری به کاریابی بعد از فراغت از تحصیل. توسعه اجتماعی، 11(4): 155-182.
جعفری‌هرندی، ر. (1398). ارزیابی کارایی بیرونی فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی دانشگاه قم براساس شاخص‌های وضعیت اشتغال و ادامه تحصیل. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 9(27): 203-233.
جهانی، ن. (1393). دیدگاه دانشجویان رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه پیام‌نور محمودآباد نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود. مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 1(2): 129- 134.
حبیب‌اله نتاج ‌عمران، س. (1390). بررسی وضعیت اشتغال، نگرش و مهارت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان تربیت بدنی دانشگاه گیلان (در سال‌های 1382-1386). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. گیلان: گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیلان.
حسین‌نژاد، ق. (1394). بررسی وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان علوم انسانی دانشگاه یاسوج طی سال‌های 1392-1389 و ارتباط آن با برخی متغیرهای اجتماعی و جمعیتی. پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. یاسوج: گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج.
دهنوی، ح. (1376). بررسی وضعیت شغلی فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت دانشگاه‌های تهران (شاغل در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مشمول قانون استخدام کشوری). پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. تهران: گروه مدیریت دولتی، دانشکده حسابداری و مدیریت، دانشگاه علامه طباطبائی.
رحمانی،‌ م.؛ انصاری، م. (1396). بررسی نیازهای آموزشی دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3(4): 97- 114.
رحیمیان،‌ ح.؛ جهانی‌جوانمردی، ف.؛ نوروزی، م. (1397). وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان رشته‌ی مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی. مدیریت در دانشگاه اسلامی، 7(16): 235- 252.
زرقانی، م.؛ شموسی، ن.؛ محقق، ن.؛ حاصلی، م.؛ جهان‌جو ابد، ف.؛ تهمتن، ا. (1395). بررسی وضعیت به‌کارگیری کتابداران پزشکی در کتابخانه‌های بیمارستانی شهر تهران. بیمارستان، 15(1): 77-85.
زینالی، ا. (1390). بررسی عوامل مرتبط با وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان (رشته علوم اجتماعی) دانشگاه پیام نور شهرستان نقده (نظرسنجی) (دوره زمانی 1380 الی 1389). پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. تهران: گروه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
سعیدی‌رضوانی، م.؛ محمدحسین‌زاده، م.؛ باغگلی، ح. (1389). سرنوشت شغلی فارغ‌التحصیلان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 11(2): 57- 87.
شرفی، م.؛ مقدم، م. (1393). واکاوی وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان رشته‌های علوم تربیتی: مطالعه موردی. پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 1(2): 167- 192.
شریعت‌زاده، م. (1388). بررسی وضعیت فارغ‌التحصیلان رشته‌های کامپیوتر، امور مالی و حسابداری و زراعت شاخه کاردانش و مقایسۀ وضعیت آنان به ویژه از نظر اشتغال در بازار کار با فارغ‌التحصیلان شاخه‌ی نظری. تعلیم و تربیت، 25(4): 7- 26.
صالحی‌عمرانی، ا. (1385). وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان زن: مطالعه‌ی موردی. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی،12(2): 41- 60.
صفوی،‌ ز.؛ مرادی، خ. (1392). چالش‌ها و موانع ترغیب دانش‌آموختگان رشته‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی به ایجاد کارآفرینی و اشتغال‌زایی. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی،2(2): 55- 66.
الفت، ل. (1382). برخی از عوامل مؤثر بر نوع اشتغال دانش‌آموختگان رشته مدیریت صنعتی. مطالعات مدیریت صنعتی، 1(1): 11- 32.
قائدرحمت، ا. (1396).بررسی عوامل مرتبط با وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در شهر یزد.پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد. یزد: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد.
کربلا آقایی‌کامران، م. (1387). بررسی وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان زن مقطع کارشناسی رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در سال‌های رکود جذب فارغ‌التحصیلان زن دانشگاه‌ها در بازار کار. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 19(4): 73- 90.
گنجیان، م. (1353). تحقیقی درباره فارغ‌التحصیلان فوق لیسانس علوم کتابداری دانشگاه تهران در سال‌های 1350-1353 و نظام آموزشی علوم کتابداری از نظرگاه آنان. پایان‌نامه‌ کارشناسی ‌ارشد. تهران: گروه کتابداری، دانشکده‌ علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
مجذوب‌صفا، ا. (1350). کارنامه پنج ساله 1345-1350: گروه آموزشی کتابداران از دیدگاه فارغ‌التحصیلان.پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. تهران: گروه کتابداری، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
محمودیان، ح.؛ رشوند، م. (1391). اشتغال زنان فارغ‌التحصیل آموزش عالی و عوامل جمعیتی و اجتماعی موثر بر آن (مطالعه موردی شهر تهران). زن در توسعه و سیاست، 10(2): 83- 104.
منصوریان، ی.؛ علیپور، ا.؛ قربانی بوساری، ر. (1392). نگرش دانشجویان و دانش‌آموختگان دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی درباره چشم‌انداز فرصت‌های شغلی این رشته. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 24(1): 150-165.
مهدی‌نژاد، و. (1379). نظرات فارغ‌التحصیلان سال‌های 1372 تا 1375 رشته‌های محض دانشکده علوم پایه دانشگاه سیستان و بلوچستان در مورد چگونگی جذب و اشتغال در بازار کار. طرح پژوهشی درون‌دانشگاهی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
Babu Baral, K. (2018). Employment Status of the Graduates and Postgraduates of Janapriya Multiple Campus. Janapriya Journal of Interdisciplinary Research, 7: 100-104.
Fenta, H., Asnakew, Z.S., Debele, P.K., Nigatu, S.T, & Muhaba, A.M. (2019). Analysis of supply side factors influencing employability of new graduates: A tracer study of Bahir Dar University graduates. Journal of Teaching and Learning for Graduate Employability, 10(2): 67-85.
Garcia Alvarez, J., Losada, A.S. & Crespo Comesana, M. (2014). Prospects for Social employment insertion of gradutes in pedagogy in the Autonomous community of Galicia. From the university to labour market, procedia-social and Behavioral Scinces, 139 (2041): 412-418.
Li, T. & Zhang, J. (2010). What determines employment opportunity for college graduates in China after higher education reform? China Economic, 21(1): 38-50.
Lutwama, E. & Kigongo-Bukenya, M.N. (2004). A tracer study of the East African School F. Library and Information Science graduates 1995-1999 working in Uganda. South African Journal of libraries and Information science, 70(2): 99-109.
Mugwisi, T. & Hikwa, L. (2015). A Tracer Study of Master of Science in Library and Information Science Graduates from the National University of Science and Technology, Bulawayo, Zimbabwe. African Journal of Library, Archives and Information Science, 25(2): 173-183.
Shongwe, M. & Ocholla, D. (2013). An analysis of the library and information science (LIS) job market in South Africa. South African Journal of Libraries and Information Science, 79(1): 35-43.
The University of Western Ontario, faculty of Library and Information Science Placement Survey (2017). Retrieved 18 July, 2019 from:
https://www.fims.uwo.ca/programs/graduate_programs/master_of_library_and_information_science/placement_surveys/placement17.pdf.
CAPTCHA Image