ارائه و ارزیابی مدل فرهنگ اطلاعاتی در دانشگاه‌‌های دولتی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده

هدف: فرهنگ اطلاعاتی مفهوم نوینی است که بیانگر جهت‌‌گیری سازمان به اطلاعات، و نیز ارزش‌‌ها، هنجارها و رفتارهای مرتبط با اطلاعات در سازمان است. پرداختن به این مفهوم به ویژه در سازمان‌‌های دانش‌‌بنیان مانند دانشگاه‌‌ها اهمیت زیادی دارد. از این‌رو، هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای سنجش فرهنگ اطلاعاتی در دانشگاه‌‌های دولتی ایران است.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با رویکرد ترکیبی اکتشافی انجام شد. جامعه آماری پژوهش اعضای هیأت علمی دانشگاه‌‌های دولتی ایران بودند. اعضای نمونه پژوهش در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و در بخش کمّی با استفاده روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. در بخش کیفی برای گردآوری داده‌‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده شد که بعد از تحلیل مصاحبه‌‌ها و کدگذاری داده‌‌ها، مدل مفهومی پژوهش تدوین گردید. در ادامه برای سنجش اعتبار مدل پژوهش، داده‌‌های کمّی با کمک پرسشنامه محقق‌‌ساخته گردآوری شدند که برای بررسی برازش مدل پژوهش از روش معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل استفاده شد.
یافته‌ها: با تحلیل داده‌های کیفی، 57 کد اولیه به عنوان مؤلفه‌های شکل‌‌دهنده فرهنگ اطلاعاتی شناسایی شدند که این کدها در قالب 16 مقوله فرعی و 4 مقوله اصلی دسته‌بندی گردیدند. در بخش کمّی، برازش مدل پژوهش نشان داد، مدل فرهنگ اطلاعاتی دانشگاه‌‌های دولتی ایران از برازش بالایی برخوردار است. بدین ترتیب، برای سنجش فرهنگ اطلاعاتی در دانشگاه‌‌های دولتی ایران می‌‌توان از این مدل شامل 4 بُعد اصلی ارزش‌‌ها و هنجارهای اطلاعاتی، بهره‌‌مندی از فناوری‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی، مدیریت اطلاعات و ارتباطات و تعاملات بهره گرفت.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر با ارائه مدل فرهنگ اطلاعاتی، امکان سنجش و پایش فرهنگ اطلاعاتی را در دانشگاه‌‌های دولتی ایران فراهم کرده است. همچنین این پژوهش می‌‌تواند مبنایی برای انجام پژوهش‌‌های بیشتر در این زمینه و بسط مبانی نظری این حوزه باشد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Presentation and Evaluation of Information Culture Model in Governmental Iranian Universities

نویسنده [English]

  • Hasan Mahmoudi
Assistant Professor, Knowledge and Information Science Department, Faculty of Psychology and Education, Semnan University, Semnan, Iran.
چکیده [English]

Purpose: Information culture is a new concept that shows the organization's orientation towards information, as well as values, norms, and behaviors related to information in the organization. Addressing this concept is especially important in knowledge-based organizations such as universities. The purpose of this research is to introduce a model information culture for governmental universities of Iran.
Methodology: The populations were faculty members of governmental universities of Iran. The members of the research sample in the qualitative section were selected by using the purposive sampling method and in the quantitative section by using the random sampling method. In the qualitative section, semi-structured interviews were used to collect data. After analyzing the interviews and coding the data, a conceptual model of the research was designed. Then, to assess the validity of the research model, quantitative data were collected with the help of a researcher-made questionnaire. To evaluate the fitness of the research model, the SEM method (Structural Equation Modeling) was used with the help of LISREL software.
Findings: By analyzing qualitative data 57 initial codes were identified for information culture, these codes were categorized in format of 16 subcategories and 4 main categories. Fitting the research model with the SEM method showed, information culture model of governmental universities of Iran has very good fitness. Therefore, to measure information culture in governmental universities of Iran, this model which includes 4 main dimensions information values and norms, optimized use of information and communication technology, information management, and Communications and interactions, can be used.
Conclusions: This research, by presenting a model for information culture, provides the possibility of measuring and monitoring information culture in the governmental universities of Iran. In addition, the results of this research can be a base for doing more research and the development of theoretical foundations in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information Culture
  • Information Values and Norms
  • Information Management
  • Governmental Universities of Iran
زرندی، ر.؛ فرهادپور، م. (1400). موردپژوهی تأثیر ابعاد فرهنگ اطلاعاتی سازمانی بر گرایش به اشتراک دانش کارکنان. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 24(1): 130-155.
محمودی، ح.؛ فتاحی، ر.ا.؛ نوکاریزی، م.؛ دیانی، م.ح. (1395). واکاوی مفهوم فرهنگ اطلاعاتی و بررسی وضعیت آن در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد. تعامل انسان و اطلاعات، 3(4): 37-55.
محمودی، ح.؛ فتاحی، ر.ا.؛ نوکاریزی، م.؛ دیانی، م.ح. (1396). بررسی تأثیر عوامل شناختی- اجتماعی بر رفتار اشتراک دانش در جامعۀ دانشگاهی. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 20(2): 76-107.‎
مومنی، م. (1389). تحلیل آماری با استفاده از spss. تهران: کتاب نو.
هومن، ح.ع. (1385). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: سمت.
Boamah, E. (2018). Information culture of Ghanaian immigrants living in New Zealand. Global Knowledge, Memory and Communication, 67(8-9): 585-606.
Choo, C.W. (1998). The knowing Organization: How Organizations Use Information to Construct Meaning, Create Knowledge, and Make Decisions. New York: Oxford University Press.
Choo, C.W. (2013). Information culture and organizational effectiveness. International Journal of Information Management, 33: 775-779.
Choo, C.W.; Bergeron, P.; Detlor, B.D. & Heaton, L. (2008). Information Culture and Information Use: An Exploratory Study of Three Organizations. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 59(5): 792-804.
Choo, C.W.; Furness, C.; Paquette, S.; Van Den Berg, H.; Detlor, B. & Bergeron, P. (2006). Working with information: Information management and culture in a professional services organization. Journal of Information Science, 32(6): 491-510.
Clarke, V. & Braun, V. (2013). Teaching thematic analysis: Over-coming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2): 120-123.
Curry, A. & Moore, C. (2003). Assessing information culture: An exploratory model. International Journal of Information Management, 23(2): 91-110.
Davenport, T.H. (1997). Information Ecology: Mastering the information and Knowledge Environment. New York: Oxford University Press.
Deja, M. & Wójcik, M. (2021). Information culture and academic empowerment: Developing a collective mindfulness strategy for embedded librarianship. The Journal of Academic Librarianship, 47(2): 102-122.
Drucker, P.E. (1993). Post-capitalist Society. New York: Harper Business.
Ginman, M. (1988). Information culture and business performance. IATUL Quarterly, 2(2): 93-106.
Gryaznova, E.V.; Treushnikov, I.A. & Goncharuk, A.G. (2021). The role of information culture in the formation of a cultural ideal. Perspectives of Science & Education, 42(1): 379-388.
Gryshchenko, I.M. & Chubukova, O.Y. (2017). Information culture as the basis for efficient talent management. Scientific Bulletin of Polissia, 4: 100-105.
Hooman, H.A. (1385). A practical guide to qualitative research. Tehran: Samat. [In Persian]
Lauri, L.; Heidmets, M. & Virkus, S. (2016). The Information Culture of Higher Education Institutions: The Estonian Case. Information Research-An International Electronic Journal, 21)3(: 3-21.
Lepik, K. & Kannukene, K. (2018). Information Culture of Students in the Academic Environment - Finding One’s Way through Studies. In: Kurbanoğlu, S.; Boustany, J.; Špiranec, S.; Grassian, E.; Mizrachi, D. & Roy L. (eds), Information Literacy in the Workplace. ECIL 2017. Communications in Computer and Information Science, 810: 605-614. Springer, Cham.
Mahmoudi, H.; Fatahi, R.; Nokarizi, M. & Dayani, M. (2017). The effect of social-cognitive factors on knowledge sharing behavior in the academic society. Library and Information Sciences, 20(2): 76-107. [In Persian]
Mahmoudi, H.; Fattahi, R.; Nowkarizi, M. & Dayani M.H. (2017). Analysis of the concept of information culture and a survey of its status among faculty members of Ferdowsi University of Mashhad. Human Information Interaction, 3(4): 37-55. [In Persian]
Marchand, D.; Kettinger, W. & Rollins, J. (2001). Information orientation: The link to business performance. New York: Oxford University Press.
Momeni, M. (1389). Statistical analysis using spss. Tehran: ketabeno. [In Persian]
Nonaka, I. & Takeuchi, H. (1995). The Knowledge-Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation? New York: Oxford University Press.
Nordsteien, A. & Byström, K. (2018). Transitions in workplace information practices and Culture: The influence of newcomers on information use in healthcare. Journal of Documentation, 74)4(: 827-843.
Oliver, G. (2008). Information culture: exploration of differing values and attitudes to information in organizations. Journal of Documentation, 64(3): 363-385.
Svärd, P. (2014). The impact of information culture on information/records management. Records Management, 24(1): 5-21.
Tien, L.C. & Chao, H.S. (2012). Effects of information culture and job satisfaction on the organizational innovation-a study of different leadership styles as a moderatoritle. Advances in Management & Applied Economics, 2(3): 83-110.
Vick, T.E.; Nagano, M.S. & Popadiuk, S. (2015). Information culture and its influences in knowledge creation: Evidence from university teams engaged in collaborative innovation projects. International Journal of Information Management, 35: 292-298.
Virkus, S. & Salman, A. (2021). Effective leadership behaviours and information culture in the higher education institution. Global Knowledge, Memory and Communication, 70(4-5):
418-441. DOI: 10.1108/GKMC-08-2020-0106.
Widén, G. & Karim, M. (2018). Role of Information Culture in Workplace Information Literacy: A Literature Review. In: Kurbanoğlu, S.; Boustany, J.; Špiranec, S.; Grassian, E.; Mizrachi, D. & Roy, L. (eds), Information Literacy in the Workplace. ECIL 2017. Communications in Computer and Information Science, 810: 21-29. Springer, Cham.
Zarandi, R. & Farhadpoor, M. (2021). Case Study of the Effect of Organizational Information Culture’s Dimension on Employees’ Tendency to Knowledge Sharing. Library and Information Sciences, 24(1): 130-155. [In Persian]
 
CAPTCHA Image