واکاوی رابطه بین سواد اطلاعاتی و امنیت روانی دانشجویان در فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

2 دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و امنیت روانی دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در فضای مجازی انجام شد.
روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی است که اطلاعات آن از طریق دو پرسشنامه سواد اطلاعاتی و امنیت روانی جمع‌آوری گردید. روایی ابزارهای پژوهش با نظر متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و روان‌شناسی انجام گرفت و برای بررسی پایایی هم از آزمون آلفانی کرونباخ استفاده شد که برای بخش سواد اطلاعاتی 78/0 و برای بخش امنیت روانی 83/0 بدست آمد. جامعه آماری این پژوهش 11245 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد هستند که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای تعداد 371 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند.
یافته ها: سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان در حد مناسب نیست، ولی سطح امنیت روانی آنان در حد بالا است. همچنین بین این دو مؤلفه در بین دانشجویان دوره کارشناسی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین سطح سواد اطلاعاتی و امنیت روانی دانشجویان از نظر جنسیت و حوزه های مختلف تحصیلی تفاوت وجود دارد.
نتیجه گیری: با افزایش سطح سواد دانشجویان می توان بسیاری از چالش‌های پیش روی آنان در فضای مجازی را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explaning relation Between Information Literacy and Psychological Security In Students

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Poorghorban 1
  • Hassan Behzadi 2
  • Zahra Jafarzadeh Kermani 3
1 M.A in Knowledge and information Science, Imam Reza International University
2 Ferdowsi University of Mashhad
3 Assistant professor of Knowledge and information Science, Imam Reza International University
چکیده [English]

Purpose: The purpose of this research was determining the relationship between the information literacy and psychological security of BA students at Ferdowsi Mashhad University in the cyberspace.
Methodology: The current research is correlational in terms of procedure; the information is obtained by means of two information literacy and psychological security questionnaires and the data is collected by field technique. In order to confirm the validity of the research tools, we asked some of knowledge and information science professionals and some psychology specials and to analyze the reliability of the test, we used Cronbach’s alpha. In the information literacy section, the Cronbach’s alpha was 0.78 and for the psychological security section, the Cronbach’s alpha was 0.83, suggesting that the tools are reliable. The statistical population involves all of the 11245 BA students who at the moment studied at Ferdowsi Mashhad University. With regard to the statistical population features, random stratified sampling was used for this purpose and 371 individuals were selected for the current research.
Findings: The findings showed that the level of information literacy was not satisfactory in BA students but the psychological security is at a high level. Also there is a significant relationship between these two variables. It turned out that there is a difference between the level of information literacy and psychological security in BA students at Ferdowsi Mashhad University in terms of gender and different academic fields.
Results: By increasing the level of information literacy, so many challenges can be reduced in the virtual networks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological security
  • Cyberspace
  • Information literacy
  • Ferdowsi University of Mashhad
  • Students
ابراهیمی، ح؛ کریم زاده، ع(1395). بررسی تاثیر فضای مجازی (اینترنت) بر امنیت روانی کاربران (با تاکید بر جامعه دانشجویان). فصلنامه مدیریت بحران، 7 (27)، 103-128.
اعظمی، ز؛ صالحی نیا، ح (1392). وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14(7)، 633-640.
افروز، غ(1385 ). ضرورت تقویت احساس امنیت درونی و ارتقای بهداشت روانی محققان و دانش­پژوهان جوان. مجموعه مقالات سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، ۴-۵ خرداد، ] بی‌جا: بی‌نا[،
امین پور، ح (1394). بررسی وضعیت امنیت روانی دانشجویان دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی. اولین همایش ملیاسلام و سلامت روان. واحد استان هرمزگان.
امین پور، ح؛ نازی، الف (1389). امنیت روانی و سنجش آن. انتشارات دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، موسسه فرهنگی انتشاراتی شاهد و ایثارگران ارومیه.
آقا کیشی‌زاده، و؛ ابراهیم‌زاده، ص(1395). سنجش میزان سواد اطلاعاتی دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. دومین کنگره بین­المللی علوم زمین و توسعهشهری. بازیابی 20 تیر 1396، از http://www.civilica.com/paper-ESUD02-ESUD02-644.html
باپیری، ا؛ کمربیگی، خ؛ درویشی، ف (1394). بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و برخی عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی استان ایلام). مجله فرهنگ ایلام، 16 (46 و 47)، 75-90.
بردستانی، م (1383). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. در : رحمت­الله فتاحی. آموزش استفاده­کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه­ها، مراکز اطلاع­رسانی و موزه­ها. کنفرانس ملی سواداطلاعاتی در مشهد، خرداد 1ـ2. مشهد: سازمان کتابخانه­ها، موزه­ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، 479ـ 494.
بهرامیان، م؛ مرادی، ح (1393). بررسی امنیت روانی کاربران فضای سایبر ( اینترنت ). فصلنامه مدیریت وپژوهش­های دفاعی دانشکده و پژوهشکده دفاعی (دافوس)، 13 (75)، 85-108.
بهزادی، ح(1393). تأثیر هیجان­ها و القای هیجانی بر رفتار اطلاع­یابی کاربران و تعیین الگوی انتسابهیجان­ها بر اساسنظریه انتساب (اِسناد) وینر. پایان­نامه دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش­شناسی.
پایگاه تحلیلی خبری انتخاب (1392). بیشترین جرایم اینترنتی ایرانی­ها چیست؟ بازیابی 20 تیر 1396، از http://www.entekhab.ir/fa/news/152226
جاوری، م؛ ذوفقاری، ش (1392). راه­های ایجاد امنیت روانی و موانع آن در اندیشه حضرت آیت­الله العظمی خامنه­ای (مدظلله العالی ). فصلنامه علمی پژوهشی امنیت پژوهی، 12 (44)، 123-148.
حقی، ک (1393). سواد اطلاعاتی و رابطه آن با خودکار آمدی در دانشجویان دانشگاه پیام نور شهر اصفهان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، دانشکده علوم انسانی.
رضایی، ر؛ پوربایرامیان، ق (1395). بررسی ارتباط بین تفکر انتقادی و سواد اطلاعاتی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. مجله سلامت و بهداشت، 7 (3)،  366-376.
رضائیان، ع (1379). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
رئیسی، م؛ ملک‌پور، ت؛ محمودی، م؛ دلارام، م؛ علیدوستی، م. (1392). احساس امنیت و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد. مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور، 1 (1)، 14-18.
زیویار، ف؛ شهیر، الف (1394). احساس امنیت کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی از حیث جنسیت، سن، میزان تحصیلات و میزان استفاده. رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5 (1)،  55-78.
سیامک، م (1386). تدوین ابزاری استاندارد برای سنجش مهارت­های سواد اطلاعاتی پایه دانشجویان مقطع کارشناسی و آزمون آن بر روی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه علم اطلاعات و دانش­شناسی.
سیف، ع (1390). روانشناسی پرورشی نوین، روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران : انتشارات دوران.
شرقی، خ؛ بابایی فرد، الف (1393). اینترنت، هویت و زندگی روزمره دانشجویان دانشگاه­های پیام نور و آزاد اسلامی رامسر. مجله جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5 (2)، 1-36.
صمیعی، م (1383). امکان­سنجی ایجاد آموزش مجازی سواد اطلاعاتی در اینترنت. در مجموعه مقالات آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه­ها و مراکز اطلاع رسانی و موزه­ها، مشهد 1 و 2 خرداد، مشهد: سازمان کتابخانه­ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. ص 459-478.
صیفوری، و؛ غفاری، س (1390). سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه. فصلنامه نظام­ها و خدمات اطلاعاتی. 1 (1)، 95-108
عباسی، ع؛ نجفلو، پ (1394). سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 7 (34)، 89-103
قادرزاده، ف (1387). بررسی رابطه بین امنیت روانی و شادی و نشاط در بین افراد دانشجو و غیر دانشجویان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز نقده.
قاسمی، ع (1385). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و انطباق آن با استانداردهای سواد اطلاعاتی ACRL و چهار سند ملی. پایان­نامه دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه علم اطلاعات و دانش­شناسی.
قلم باز، س؛ معرف زاده، ع (1388). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه پیام نور مرکز دزفول در سال تحصیلی 85-86 و ارائه راهکارهای بهبود وضعیت موجود. مجله مطالعات کتابداری و علم اطلاعات (مجله علوم تربیتی و روانشناسی)، 1 (4)،  167-198.
کاهه، الف (1384). مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی. تهران : انتشارات گلپونه.
کشاورز، ل؛ فراهانی، الف؛ قربانی قهفرخی، ل؛ تمدن، م (1396). ارتباط سطح سواد اطلاعاتی و عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد تربیت بدنی دانشگاه شیراز. مجله پژوهش­های کاربردی در مدیریت ورزشی، شماره 20،  109-115.
گروسی، س؛ میرزایی، ج؛ شاهرخی، الف (1385). بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت. فصلنامه دانش انتظامی، 9 (2)، 26-39.
محمدیان، ف؛ رستگار خالد، الف (1392). استفاده از اینترنت و احساس امنیت اجتماعی. مجله مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، 14 (22)، 53-89.
مومنی، م؛ ولی زاده، س؛ قربانی، ر (1393). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دانشگاه علوم پزشکی سمنان. نشریه کومش، 15 (4)، 507-502.
میری، ا؛ چشمه سهرابی، م (1390). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه علم و صنعت ایران واحد اراک. دانش شناسی، 4 (2)، 65-76.
نادری، م؛ شهرآبادی، ع؛ رضاییان، م؛ هادوی، م (1392). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 12 (8)،  631-640.
هاتف، م(1388). چالش­ها و چشم­اندازهای امنیت در فضای مجازی. مجله دوماهنامه توسعه انسانی پلیس، 6 (22)،  47-71.
یوسف زاده، پ (1391). بررسی رابطه ذهنیت فلسفی با توکل و امنیت روانی در دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 91ـ 90. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم تربیتی.
 
Alharbi, H.M. (2016). Psychological security and self-Efficacy among Syrian students refugees inside and outside the camps. Journal of  International Education Research, 12, (4). 55-68
 
Arapakis, I. (2010). Affect-based information retrieval. PhD thesis, University of Glasgow , College of Science and Engineering, School of Computing Science, [Retrieved]: October 14, 2012, [from]: http://theses.gla.ac.uk/11867/
 
Baeva, I.A. & Bordovskaia, N.V. (2015). The psychological safety of the educational environment and the psychological well-being of Russian secondary school publis and teachers. Psychology in Russia: state of the Art, 8 (1), 86-99.
 
Baro, E. & Fyneman, B. (2009). Information literacy among undergraduate students in Niger Delta university. Electronic Library, 27 (4), 659-675.
 
Diekema, A.R., Holiday, w. & Leary, H. (2011). Re-faming information literacy: problem-based learning as information learning. Library & Information science Research, 33 (4), 261-268.
 
Ferguson, J., Neely, T. & Sullivank, K. (2006). A Baseline Information Literacy Assessment of Biology Students. Reference & user services quarterly, 46 (2), 61-71.
 
Helmspark, R., Radia, P. & Stapleton, P. (2007). A preliminary assessment of google scholar as a source of EAP student’s reseach materials. Internet and Higher Education, 10 (1), 65-76.
 
Lou, A. (2006). A model for information literacy course development: A library arts university perspective. Library Review, 55 (4), 249-258.
 
Maybe, c. (2005). Study of relationship or understanding about the students information literacy. Journal of University Teaching and Learning Practice, No.5, 48-59.
 
Nahl, D. (2005). Affective load theory (ALT), in Fisher, K.E.; Erdelez, S.E; McKechnie, E.G. (Eds), Theories of Information Behavior (pp. 39-43). New Jersey: Information Today.
 
Okan, M., Etuk, E. & Akpan, V. (2014). Information literacy skills and information use by students in two south university libraries in Nigeria. International Journal of Economics Commerce and Management, 2 (9), 1-16.
 
Patterson, A. (2009). A needs analysis for information literacy provision for research: a case study in university collage Dublin. Journal of information literacy, 3 (1), 5-18.
 
Poddar, A., Ruthven, I. (2010). The Emotional Impact of Search Tasks. Proceedings of the 3rd Information Interaction in context symposium, New York: ACM press, 35-44. Retrieved from http://www.cis.starth.ac.uk/cis/reserch/publications/paper/starth-cis-publication-2460.pdf
 
Rosmah, A., Norihan, A.H., Mohd Yusof, M.D. & Kamaruzaman, J. (2010). Information literacy skills of Engineering students. International Journal of Research and Reviews in Applied Sciences, 5 (3), 264-270.
 
Seamans, N.H. (2001). Information literacy: A study of fresh ma students perceptions, with recommendations. Doctoral dissertation, Virginia Polythechnic Institute State University.
 
Seneviratne, T.M. & Wickramasinghe, VM. (2010). Information literacy skills of undergraduates of university of Moratuwa. Journal of the University Librarians Association of Sri Lanka, 14 (1): 15-30.
 
Shamim Aktar, M. & Priyanka, N. (2016). Information literacy skills among the postgraduate students at Aligarh Muslim university, India. Library Philosophy and Practice (E-Journal). 1419. http://digitalcommons.unl.edu/libphiprac/1419.
Soares, A. & Lopes, M. (2014). Social Networks and psychological safety: A model of contagion. Journal of Industrial Engineering and Management, 7 (5), 995-1012
 
Soares, A. (2015). Psychological safety, Authentic leadership and social network: A psychological-structural approach to the study of groups. Doctoral dissertation, university of Coventry.
 
Stewart, K.N. & Basic. J. (2014). Information ecountering and management in information literacy instruction of undergraduate student. International Journal of Information Management, 34 (2), 74-79.
 
World internet statistics (2017). World internet usage and population statistics. Retrived August 1, 2017 fromhttp://www.internetworldstats.com/stats.htm
 
CAPTCHA Image