نقش مهارت‌های دیجیتال در ارتقای سواد حریم خصوصی برخط دانشجویان کارشناسی دانشگاه رازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیرت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

هدف: با توجه به زندگی در عصر اینترنت و استفاده روزافزون دانشجویان از این رسانه تعاملی و از سویی افزایش جرایم نقض حریم خصوصی افراد در فضای مجازی، سواد حریم خصوصی برخط می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این نوع آسیب‌ها از اینترنت داشته باشد. عوامل مختلفی می‌توانند در افزایش این سواد مؤثر باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مهارت‌های دیجیتال در ارتقای سواد حریم خصوصی برخط دانشجویان کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه است.
روش‌: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 7774 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال تحصیلی 1399-1398 است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 366 نفر و به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای تعیین شد. برای گردآوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه محقق‌ساخته سواد حریم خصوصی برخط و پرسشنامه مهارت‌های دیجیتال استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه‌ها به ترتیب با روش‌های روایی محتوا و ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. همچنین جهت تجزیه و تحلیل یافته‌ها از آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزار اس.‌پی.‌اس.‌اس. نسخه 24 استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد سطح سواد حریم خصوصی برخط دانشجویان کارشناسی کمتر از متوسط است. اما سطح مهارت‌های دیجیتال دانشجویان در حد متوسطی قرار دارد. همچنین براساس تحلیل داده‌ها، مهارت‌های دیجیتال با ضریب تأثیر 49/0بر آگاهی از عملکرد ارائه‌دهندگان خدمات برخط، با ضریب تأثیر 29/0 بر آگاهی از قوانین حفاظت از اطلاعات، با ضریب تأثیر 51/0 بر آگاهی از جنبه‌های فنّی حریم خصوصی برخط، با ضریب تأثیر 51/0 بر مهارت‎های فنّی و با ضریب تأثیر 40/0 بر مهارت‎های اجتماعی تاثیر دارد و با ضریب تأثیر 61/0 بر مقیاس کلی سواد حریم خصوصی برخط مؤثر است. یعنی با بالا رفتن سطح مهارت‌های دیجیتال، سواد حریم خصوصی برخط و همه‌ مولفه‌های آن نیز افزایش می‌یابد.
نتیجه‌گیری: با توجه به مؤثر بودن سطح مهارت‌های دیجیتال بر افزایش سواد حریم خصوصی برخط در جهت حفظ حریم خصوصی در اینترنت، باید آموزش و اقدامات لازم در جهت ارتقاء مهارت‌های دیجیتال دانشجویان ارائه شود تا سبب افزایش سطح امنیت آنان در استفاده از اینترنت گردد و بدین وسیله می‌توان بسیاری از خطرات و چالش‌های آنان را در مورد حریم خصوصی‌شان کاهش داد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Digital Skills in Promoting Online Privacy Literacy of Undergraduate Students at Razi University

نویسندگان [English]

  • Zohre Azizi 1
  • Saleh Rahimi 2
  • Vakil Ahmadi 3
1 PhD. Student, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Purpose: In the age of the internet and with students' growing reliance on this interactive medium, coupled with the rise in cybercrimes that infringe upon individuals' privacy, online privacy literacy can serve as a crucial tool in mitigating such harms online. Several factors can contribute to enhancing this literacy. This study seeks to investigate the impact of digital skills on enhancing online privacy literacy among undergraduate students at Razi University in Kermanshah.
Method: The present research is of an applied type and was conducted using a survey method
The statistical population includes 7774 undergraduate students of Razi University in Kermanshah in 2018-2019. The sample size was determined to be 366 people using Morgan's table through a stratified random sampling method. Researcher-developed online privacy literacy and digital skills questionnaires were utilized to collect data. The validity and reliability of the questionnaires were confirmed through content validity methods and Cronbach's alpha coefficient, respectively. Additionally, descriptive and inferential statistics were employed to analyze the findings using SPSS software version 24.
Findings: The results showed that the online privacy literacy level of undergraduate students is lower than average. However, the students' digital skills level is moderate. Additionally, based on data analysis, digital skills have an impact factor of 0.49 on knowledge of the performance of online service providers, 0.29 on knowledge of information protection laws, 0.51 on knowledge of technical aspects of online privacy, 0.51 on technical skills, 0.40 on social skills, and 0.61 on the overall online privacy literacy scale. The study concludes that as digital skills increase, online privacy literacy and all its components also improve.
Conclusion: Due to the effectiveness of digital skills in enhancing online privacy literacy to uphold privacy on the Internet, it is imperative to provide the essential training and implement measures to enhance students' digital skills. This will elevate their security levels while using the Internet, consequently reducing numerous privacy risks and challenges they may encounter.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Online Privacy Literacy
  • Digital Skills
  • Internet
  • Razi University

مراجع

ادبی فیروزجاه، ح.، یمینی فیروز، م.، یمینی فیروز، م. (1397). بررسی تأثیر سواد دیجیتالی بر افزایش سطح علمی دانشجویان تربیت بدنی (مطالعه موردی: دانشگاه غیرانتفاعی شمال آمل). مطالعات دانش‌شناسی، 4(14): 117-135.
https://doi.org/10.22054/JKS.2018.36586.1203
جمشیدی، م.ج. (1396). مؤلفه‌ها و شاخص‌های حقوق شهروندی در زمینه‌ حفاظت از اطلاعات شخصی در فضای مجازی. مطالعات حقوق شهروندی، 1(3): 87-112.
حسینی، ا. (1396). رابطه سواد دیجیتالی و شایستگی‌های کانونی با عملکرد شغلی معلمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
حسینی، م.ح.، شاکری، م. (1394). درک اثر یادگیری الکترونیک بر عملکرد دانشجویان: نقش سواد دیجیتال مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی ارشد دوره‌های الکترونیک دانشگاه پیام نور استان مازندران. در: دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، کوالالامپور-مالزی، موسسه سرآمد کارین.
رحیمی، ص.، احمدی، و.، عزیزی، ز. (1399). نقش و جایگاه سواد حریم خصوصی برخط در حفاظت از اطلاعات شخصی. امنیت‌پژوهی، 19(69): 81-98.
سیاسی‌راد، ف.، بیچرانلو، ع. (1396). الگوهای بکارگیری راهبردهای سواد حریم خصوصی آنلاین؛ مطالعه موردی کاربران دختر اینستاگرام. تحقیقات فرهنگی ایران، 10(3): 125-151. https://doi.org/10.22631/jicr.2017.1534.2230
عزیزی، ز.، رحیمی، ص.، احمدی، و. (1400). واکاوی عوامل مؤثر بر ارتقای سواد حریم خصوصی برخط دانشجویان. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات.                   https://doi.org/10.22055/slis.2021.34109.1758
فتحی، ی.، شاهمرادی، خ. (1396). گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای مجازی. حقوقی دادگستری، 81(99):
229-252.                                                  https://doi.org/10.22106/JLJ.2017.29234
فرخ‌نیا، ر.، لطفی، ا. (1390). بررسی تأثیر فضای مجازی اینترنت بر مد‌گرایی. انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 7(22): 92-115.
کاظمی، ح.، حاج‌اسماعیلی، ف. (1395). شکاف دیجیتالی از دسترسی فیزیکی تا استفاده متداول: تبیین نقش سواد و مهارت دیجیتال و دسترسی انگیزشی. مجله جهانی رسانه، 11(2): 180-197.
محسنی، ف.، صوفی‎زمرد، م. (1396). پلیس و چالش‎های اجرایی تأمین امنیت سایبری. پژوهش‎های دانش انتظامی، 19(4): 163-188.
منافی، س.، رضایت‎پور، ز. (1397). حریم خصوصی در شبکه‎های اجتماعی. تهران: عترت نو.
میرزایی، ف.، صراف‌زاده، م.، خندان، م. (1398). چارچوب محتوای پیشنهادی برای آموزش سواد دیجیتال به کاربران کتابخانه‌های عمومی کشور. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، زودآیند.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
علوم و فنون مدیریت اطلاعات
دوره 10، شماره 1
فروردین 1403
صفحه 7-30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار