شناسایی و رتبه‌بندی عوامل انگیزشی معنوی موثر در استقرار مدیریت دانش (با استفاده از تکنیک دیمتل فازی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: با توجه به اهمیت ایجاد انگیزش معنوی در کارکنان به عنوان عامل موفقیت اجرای مدیریت دانش، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه‌‌بندی عوامل انگیزشی معنوی موثر در استقرار مدیریت دانش و همچنین میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری این عوامل نسبت به هم از دیدگاه متخصصان این حوزه انجام شده است.
روش‌: این تحقیق از نظر هدف کاربردی بوده و از نظر روش آمیخته است. ابتدا با بررسی متون، عوامل انگیزشی معنوی موثر در استقرار مدیریت دانش شناسایی و در ادامه از روش نظرسنجی دلفی برای تأیید عوامل شناسایی شده و رسیدن به اجماع کلی استفاده شد. به همین منظور پرسشنامه‌‌ای مشتمل بر عوامل شناسایی شده، تهیه و در بین اعضای تیم خبره توزیع گردید. سپس با تهیه پرسشنامه دیگری، موسوم به پرسشنامه روش دیمتل، از اعضای تیم خبره خواسته شد تا شدت اثرگذاری هر کدام از عوامل را به صورت زوجی مشخص کنند. در این تحقیق، از روش دیمتل به منظور اولویت‌‌بندی و شناسایی عوامل علّی و معلولی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش 12 نفر از خبرگان فعال و آشنا در هر دو حوزه مدیریت دانش و مدیریت منابع انسانی هستند.
یافته‌ها: از مجموع 27 عامل انگیزشی شناسایی شده، 17 عامل انگیزشی معنوی موثر در استقرار مدیریت دانش به تأیید خبرگان رسید. پس از تعیین شدت روابط موجود بین متغیرها، براساس نظر خبرگان و انجام مراحل روش دیمتل فازی مشخص شد سبک رهبری و اقدامات مدیریتی، فرهنگ سازمانی و عدالت سازمانی سه اولویتی هستند که بیشترین تاثیرگذاری را بر سایر عوامل انگیزشی معنوی در استقرار مدیریت دانش دارند و مشارکت کارکنان در امور، ایجاد حس ارج نهاده شدن و پیشرفت و ارتقاء شغلی تاثیرپذیرترین عوامل انگیزشی معنوی در استقرار مدیریت دانش می‌‌باشند. همچنین شرایط محیط کار (شرایط فیزیکی، تجهیزات و...) مستقل است و هیچ‌‌گونه تاثیرگذاری و تاثیر پذیری با سایر عوامل ندارد.
نتیجه‌گیری: منابع انسانی با انگیزه به طور مستقیم و غیرمستقیم بر پیاده‌سازی مدیریت دانش تاثیر می‌‌گذارد. در این میان انگیزه‌‌های معنوی سنگینی مسئولیت را سبک و راه را هموارتر می‌سازد. از این‌رو یکی از وظایف مهم مدیران سازمان‌‌هایی که ابتکارات مدیریت دانش را در سازمان خود ایجاد نموده یا در مراحل اولیه پیاده‌‌سازی مدیریت دانش هستند، شناخت راه‌‌های ایجاد و تقویت انگیزش معنوی در کارکنان است. سرمایه‌‌گذاری بیشتر روی عوامل تاثیرگذار علاوه بر تأثیر مستقیم بر روی خود عامل می‌‌تواند بر روی سایر عوامل نیز تأثیرگذار باشد و مقداری از بار اجرایی سایر عوامل را به صورت غیرمستقیم پاسخ دهد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identifying and Ranking Spiritual Motivational Factors Effective in Establishing Knowledge Management (Using Fuzzy Demitel Technique)

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Mohammad Esmail 1
  • Fatemeh Hamidi 2
1 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 PhD. Student, Department of knowledge and Information Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objectives: Considering the importance of creating spiritual motivation in employees as a success factor in the implementation of knowledge management, the present study aimed to identify and rank the effective spiritual motivational factors in the establishment of knowledge management and the degree of affecting and impressible of these factors relative to each other from the perspective of experts in this field.
Methods: This research is practical in terms of purpose and mixed in terms of method. First, by reviewing the literature, the effective spiritual motivational factors in the establishment of knowledge management were identified, and then the Delphi survey method was used to confirm the identified factors and reach a general consensus. For this purpose, a questionnaire containing the identified factors was prepared and distributed among the members of the expert team. Then, by preparing another questionnaire, known as Dimtel method questionnaire, the members of the expert team were asked to determine the intensity of each factor's effect in pairs. In this research, Dimtel's method was used in order to prioritize and identify causal and effectual factors. The statistical population of this research is 12 active and familiar experts in both the fields of knowledge management and human resource management.
Results: Out of a total of 27 identified motivational factors, 17 effective spiritual motivational factors in establishing knowledge management were approved by the experts. After determining the intensity of the existing relationships between the variables, based on the opinion of experts and performing the steps of the Dimtel Fuzzy method, it was determined that Leadership style and managerial actions, organizational culture and organizational justice are the three priorities that have the most influence on other spiritual motivational factors in the establishment of knowledge management and Employees' participation in affairs, creating a sense of being valued, and career advancement and promotion are the most effective spiritual motivational factors in the establishment of knowledge management. Also, the conditions of the working environment (physical conditions, equipment, etc.) are independent and do not have any influence or effectiveness on other factors.
Conclusions: Motivated human resources, directly and indirectly, affect the implementation of knowledge management. In the meantime, spiritual motives lighten the burden of responsibility and make the road smoother. Therefore, one of the important tasks of managers of organizations that have created knowledge management initiatives in their organization or are in the early stages of implementing knowledge management is to know ways to create and strengthen spiritual motivation in employees. Investing more in influential factors, in addition to directly affecting the factor itself, can also influence other factors and indirectly respond to some of the executive burdens of other factors.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  •  Knowledge Management
  • Knowledge Sharing
  • Motivation
  • Spiritual Motivational Factors
  • Fuzzy Demitel
ابزری، م.، شجاعی واژنانی، م.، ملکی، ا. (1389). تاثیر عوامل انگیزشی معنوی در استقرار مدیریت دانش در شرکت گاز استان اصفهان (مطالعه موردی: شهر اصفهان). در: شیراز: اولین همایش ملی مدیریت.
ابوالعلائی، ب. (1398). چگونه کارکنانی با انگیزه و عاشق کار و سازمان داشته باشیم؟. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
اخوان، پ.، امیران، ح.، رحیمی، ا. (1392). ارائه مدل انگیزشی اشتراک دانش کارکنان در شرکت‌‌های تولیدی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM). مدیریت صنعتی، 8(23): 17-34.
اخوان، پ.، رحیمی، ا. (1391). شناسایی و رتبه‌‌بندی عوامل انگیزشی موثر بر اشتراک دانش در یک سازمان صنعتی. مدیریت نوآوری، 1(2): 107-135.
اصلی، ل.، کرد تمینی، ب.، بهاری، آ. (1396). بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر بهبود و توسعه انگیزش شغلی در کارکنان شعب بیمه ملت. در: تهران: هفتمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین.
افرازه، ع. (1389). مدیریت دانش: مفاهیم، مدل‌ها، اندازه‌گیری و پیاده‌سازی. تهران: مولف.
ایروانی، ه.، بهروان، ژ. (1396). مدیریت توسعه منابع انسانی (رویکردهای نوین آموزشی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
باقی نصرآبادی، ع.، میرزا پوری، ج. (1394). بررسی تاثیر سبک مدیریت بر انگیزش سازمانی (مورد پژوهش: مراکز پژوهشی دینی استان قم). مدیریت فرهنگی، 9(29): 33-48.
حاجیان، ا.، سردار، س.، بابایی، م. (1394). ارائه مدلی جهت سنجش انگیزش درونی موثر در تمایل کارکنان به تسهیم دانش صریح و ضمنی مطالعه موردی شهرداری تهران. در: تهران: کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع.
رجبی فرجاد، ح.، حسینی، م. (1397). تاثیر عدالت سازمانی بر انگیزش و عملکرد شغلی کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان ستاد فرماندهی مرزبانی سیستان و بلوچستان). پژوهشنامه مطالعات مرزی، 6(4): 47-67.
سورانی، ا. (1395). وضعیت‌یابی مولفه‌های انگیزه کارکنان و به اشتراک‌گذاری دانش قبل و بعد از پیاده‌سازی مدیریت دانش مورد مطالعه: شرکت‌های صنایع برودتی. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
صفائی، ن.، جمالی، پ. (1399). عوامل موثر بر ایجاد انگیزش جهت پیاده‌‌سازی مدیریت دانش مطالعه موردی: سازمان مرکزی یکی از بانک‌‌های کشور. رشد فناوری، 16(63): 23-31.
عباسی، م.، جعفرنیا، ف.، اکبری، م. (1393). بررسی سبک‌‌های رهبری مدیران سازمان و رابطه آن با انگیزش کارکنان (مورد مطالعه: سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان تهران). مدیریت کسب و کار، 21: 121-146.
علیمردانی، ا. (1398). بررسی عوامل فردی و سازمانی موثر بر انگیزش کارکنان بانک‌‌ها. مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌‌شناسی، 2(6): 21-30.
محمد داودی، ا.، دادمرزی، ر. (1397). ارتباط بین استقرار مدیریت دانش و توانمندسازی با عملکرد شغلی کارکنان. مطالعات منابع انسانی، 8(29): 1-22.
مدیری، م.، شکیبایی ثابت، م.، رنگریز، ح. (1393). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل انگیزشی موثر بر تسهیم دانش بین کارکنان دانشی با رویکرد تصمیم‌‌گیری چند معیاره فازی (F-MCDM). مدیریت توسعه و تحول، 18: 49-62.
مقیمی، ع. (1394). بررسی تأثیرعوامل انگیزشی مادی و معنوی درجذب منابع مالی در بانک کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
میرسپاسی، ن. (1397). مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار با نگرشی بر روند جهانی شدن. تهران: موسسه انتشاراتی میر.
نوروزی، ف. (1394). سنجش روابط بین عوامل سازمانی موثر بر خلاقیت کارکنان با تکنیک دیمتل فازی (مطالعه موردی: دانشگاه قم). پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
هاشمی‌‌نکو، ا.، مدیری، م.، گلرد، پ. (1396). ارزیابی عوامل موثر بر پیاده‌سازی موفق مدیریت دانش با روش DEMATEL  فازی مورد مطالعه شرکت همکاران سیستم. در: هفتمین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
CAPTCHA Image