تحلیل عوامل مؤثر بر اشتراک دانش و پیامدهای آن در «شبکه‌ شاد» به عنوان یک جامعه‌ هم‌کارکرد مجازی، براساس مدل چن و هانگ: مطالعه‌ موردی معلمان دوره‌ ابتدایی شهر خرم‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

10.22091/stim.2024.9726.1984

چکیده

هدف: اشتراک دانش یکی از فرآیندهای مهم و خلق‌کننده‌ ارزش‌افزوده در راهبرد سازمانی است که نقش مؤثری در تسهیل تحقق اهداف سازمان، حمایت از منافع سازمان، پایداری موفقیت سازمانی، یادگیری سازمانی، ارتقای عملکرد، مزیت رقابتی دانش‌مدار و در نهایت تبلیغ جامعه ایفا می‌کند. جامعه‌ هم‌کارکرد در بستر فضای مجازی در واقع یک جامعه‌ حرفه‎ای مجازی است که افراد با تخصص مشترک را در مکانی خاص گرد هم می‌آورد و موجب اشتراک دانش، ارتقای توانایی حرفه‌ای اعضاء، کسب بینش پیشرفته و حل مسائل شغلی می‌شود. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد تحلیل عوامل مؤثر بر اشتراک دانش و پیامدهای آن در شبکه‌ شاد به عنوان یک جامعه‌ هم‌کارکرد مجازی در میان معلمان دوره‌ ابتدایی شهر خرم‌آباد است.
روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه‌ گردآوری داده‌ها، توصیفی - همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. چارچوب مفهومی این مطالعه مبتنی بر مدل‌ مفهومی ارائه شده در پژوهش چن و هانگ (2010) است. جامعه‌ پژوهش شامل 2208 معلمان دوره‌ ابتدایی شهر خرم‌آباد است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 327 نفر به‌روش نمونه‌گیری تصادفی طبقاتی به‌عنوان نمونه‌ پژوهش انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و SmartPLS انجام گرفت.
یافته‌ها: تجزیه‌وتحلیل اطلاعات جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان نشان داد که 237 نفر (48/72 درصد) از پاسخگویان را زنان و 90 نفر (52/27 درصد) از پاسخگویان را مردان تشکیل داده‌اند. از نظر مدرک تحصیلی 199 نفر (86/60 درصد) دارای مدرک کارشناسی، 118 نفر (08/36 درصد) دارای مدرک کارشناسی ارشد و 7 نفر (14/2 درصد) دارای مدرک دکتری و سه نفر (92/0 درصد) دارای مدرک کاردانی هستند. تحلیل شاخص‌های توصیفی متغیرهای پژوهش نشان داد که میانگین هر یک از متغیرهای قاعده عمل متقابل، اعتماد بین‌فردی، خودکارآمدی در اشتراک دانش، مزیت نسبی ادراک شده، رفتار اهدای دانش، رفتار گردآوری دانش، سازگاری ادراک شده، استفاده از دانش و ارتقای دانش به ترتیب عبارتند از 268/4، 882/3، 104/4، 358/4، 336/4، 900/2، 084/4، 4 و739/3 است. نتایج معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که متغیرهای اعتماد بین‌فردی (129/0 B=)؛ مزیت نسبی ادراک شده (152/0B=)؛ خودکارآمدی در اشتراک دانش (190/0 B=) و قاعده‌ عمل متقابل (251/0 B=) تأثیر معناداری بر رفتار اهدای دانش معلمان دارد. همچنین متغیر مزیت نسبی ادراک شده (449/0 B=) تأثیر معناداری بر رفتار گردآوری دانش دارد. رفتار اهدای دانش معلمان به استفاده از دانش منتج شده است (423/0 B=). همچنین سه متغیر رفتار گردآوری دانش (197/0 B=)؛ استفاده از دانش (363/0 B=) و رفتار اهدای دانش (411/0 B=) تأثیر معناداری بر متغیر تبلیغ جامعه دارند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نقش مهم معلمان ابتدایی در تربیت دانش‌آموزان، ضروری است که برنامه‌ریزی لازم برای استفاده‌ بهینه از دانش تخصصی و تجربیات آن‌ها به‌عنوان مؤثرترین رکن نظام آموزش و پرورش صورت گیرد. همچنین پیشنهاد می‌شود ضرورت اشتراک دانش برای معلمان تشریح شود. با این کار به تدریج، فرهنگ تبادل دانش در میان معلمان ترویج می‌یابد. به این معنا که معلمان اشتراک و گردآوری دانش را به صورت ارزش می‌ببینند و نسبت به آن تعهد پیدا می‌کنند. در این صورت براساس انگیزه‌ درونی اقدام به تبادل کرده و تبادل دانش را وسیله‌ای برای پیشرفت خود انجام می‌دهند. در نتیجه، معلمان به‌طور مدام درصدد رفع خطاها، موانع و افزایش بهره‌وری شغلی خود خواهند بود. همچنین می‌توان از معلمان خبره و متخصص درخواست کرد که براساس تحولات محیط آموزشی و نیازهای روز، محتوای موردنیاز را تهیه کرده و در بستر شبکه‌ شاد به اشتراک بگذارند. این امر سبب تسهیل دادوستد دانش میان معلمان شده و می‌تواند به بهبود مستمر دانش تولید شده کمک کند. همچنین معلمان جوان و کم‌ تجربه‌تر می‌توانند از دانش انباشته‌ معلم باتجربه، بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند. در چنین شرایطی شبکه‌ شاد به‌عنوان سامانه‌ مدیریت دانش یا مخزن دانشی آموزش‌وپروش عمل خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting Knowledge Sharing and Its Consequences in the SHAD Network as a Virtual Community of Practice Based on Chen and Hung's Model: A Case Study of Elementary School Teachers in Khorramabad City

نویسندگان [English]

  • Ehsan Geraei 1
  • Zahra Karimi 2
  • Rezvan Shiri 3
1 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran
2 PhD., Student, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
3 PhD., Student, Department of Educational Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]

Purpose: Knowledge sharing is a crucial process that adds value to organizational strategy.
It plays an essential role in facilitating the achievement of organizational goals, supporting organizational interests, sustaining success, fostering organizational learning, enhancing performance, creating a knowledge-based competitive advantage, and ultimately benefiting the community.
A collaborative community in the context of cyberspace is a virtual professional network that unites individuals with shared expertise in a specific field. This environment fosters knowledge sharing, enhances the professional skills of its members, provides advanced insights, and helps address career challenges. Accordingly, this study aims to analyze the factors influencing knowledge sharing and
its consequences within the Shad Network, a virtual collaborative community for elementary school teachers in Khorramabad city.
Method: This research is applied in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of data collection and structural equation type. The conceptual framework of this study is based on the conceptual model presented in Chen and Hong's (2010) research. The research population includes 2208 elementary school teachers in Khorramabad city, of which 327 were selected as the research sample using the Krejci and Morgan table using stratified random sampling. Data collection was carried out using a questionnaire. Data analysis was carried out using SPSS and SmartPLS software.
Findings: Analysis of the demographic information of the respondents showed that 237 (72.48%) of the respondents were female and 90 (27.52%) of the respondents were male. In terms of educational qualifications, 199 (60.86%) had a bachelor's degree, 118 (36.08%) had a master's degree, 7 (2.14%) had a doctorate, and three (0.92%) had an associate's degree. The descriptive index analysis of the research variables showed that the average of each of the variables of reciprocity rule, interpersonal trust, self-efficacy in knowledge sharing, perceived relative advantage, knowledge donation behavior, knowledge collection behavior, perceived compatibility, knowledge use, and knowledge promotion are 4.268, 3.882, 4.104, 4.358, 4.336, 2.900, 4.084, 4, and 3.739, respectively. The results of the structural equations of the research showed that the variables of interpersonal trust (B=0.129); perceived relative advantage (B=0.152); self-efficacy in knowledge sharing (B=0.190), and reciprocity rule (B=0.251) have a significant effect on teachers' knowledge donation behavior. Also, the variable of perceived relative advantage (B=0.449) has a significant effect on knowledge collection behavior. Teachers' knowledge donation behavior has resulted in knowledge use (B=0.423). Also, three variables of knowledge collection behavior (B=0.197); knowledge use (B=0.363) and knowledge donation behavior (B=0.411) have a significant effect on the community promotion variable.
Conclusion: Considering the crucial role of primary school teachers in educating students, it is essential to plan for the optimal utilization of their specialized knowledge and experiences, as they represent a vital pillar of the education system. Additionally, it is recommended that the importance
of knowledge sharing be clearly communicated to teachers. By doing so, a culture of knowledge exchange will gradually be fostered among teachers. This means that educators will come to view knowledge sharing and acquisition as valuable and will be dedicated to it. Consequently, they will engage in exchanges driven by intrinsic motivation and utilize knowledge sharing as a tool for their own professional development. As a result, teachers will continuously strive to eliminate errors and obstacles, thereby enhancing their job productivity. Additionally, expert and specialist teachers can be requested to develop the necessary content in response to advancements in the educational landscape and current needs, sharing it on the Shad network. This will promote knowledge exchange among educators and contribute to the ongoing enhancement of the knowledge generated. Additionally, young and less experienced teachers can benefit from the accumulated knowledge of their more experienced counterparts without any restrictions related to time or location. In this context, the Shad Network will function as a knowledge management system or an educational knowledge repository.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge Sharing
  • Norm of reciprocity
  • Interpersonal Trust
  • Knowledge Sharing Self-efficacy
  • Perceived Relative Advantage
  • Perceived Compatiability
  • Virtual Community of Practice
  • SHAD Network
  • Elementary School Teachers
  • Khorramabad
حاجی، ج.، محمدی مهر، م.، محمدی آذر، ح. (1400). بازنمایی مشکلات آموزش در فضای مجازی با استفاده از برنامه شاد در دوره پاندمی کرونا: یک مطالعه پدیدارشناسی. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 11(3): 153-174.
حبیب‌پور گتابی، ک.، صفری شالی، ر. (1388). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‌های کمّی). تهران: متفکران.
شاد (1400). راهنمای استفاده از بخش‌های مختلف برنامه شاد. قابل دسترس در:     http://www.shad.ir
محسنین، ش.، اسفیدانی، م.ر. (1393). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS: آموزشی و کاربردی. تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
CAPTCHA Image