تاثیر آموزش‌های مجازی دوران همه‌گیری کووید-19 بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تربیت ‌مدرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

هدف: از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری دانشجویان و اساتید دانشگاه، دسترسی به اطلاعات روزآمد و متناسب با نیازهای اطلاعاتی آنان است. لذا با توجه به آموزش‌های مجازی در دوران شیوع ویروس کرونا و تفاوتی که درپی آن در شیوه آموزش رخ داده است، می‌تواند بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تاثیرگذار باشد و میزان این تغییر نیز نامشخص است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا تاثیر آموزش‌های مجازی بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تربیت ‌مدرس را مورد بررسی قرار دهد.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره پژوهش‌های آمیخته اکتشافی قرار دارد. در بخش کیفی، ابتدا مولفه‌های رفتار اطلاع‌یابی و آموزش مجازی از منابع مختلف شناسایی و سپس با استفاده از روش دلفی، مولفه‌های اثرگذار از نظر خبرگان شناسایی شد. سپس در بخش کمّی، با روش پیمایش، تاثیر آموزش مجازی بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان بررسی گردید. در بخش کیفی، نمونه مورد بررسی برای مرحله دلفی، 15 نفر از خبرگان بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند، انتخاب شدند. نمونه مورد بررسی در بخش کمّی، شامل کلیه دانشجویان تحصیلات ‌تکمیلی که از مهر ماه سال 1399 در دانشگاه تربیت مدرس، به دلیل شیوع بیماری کووید-19، به‌صورت مجازی تحصیل کرده‌اند، تا دانشجویان ورودی نیم‌سال دوم 1400 است که با بهره‌گیری از جدول نمونه‌گیری استاندارد کوکران، تعداد 357 نفر از آن‌ها براساس روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و از طریق پرسشنامه برخط مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت 257 پرسشنامه توسط دانشجویان پاسخ داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و به‌منظور شناسایی تاثیر، از آزمون رگرسیون استفاده شد.
یافته‌ها: متغیر آموزش‌های مجازی بر اهداف جست وجوی اطلاعات دانشجویان به میزان 33/0 اثرگذار است. متغیر آموزش‌های مجازی بر منابع مورد استفاده دانشجویان به میزان 19/0، بر معیارهای سنجش اعتبار و گزینش منابع به میزان 38/0، بر مجاری دستیابی به اطلاعات به میزان 33/0 اثرگذار است. متغیر آموزش‌های مجازی بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی به میزان 34/0اثرگذار است.
نتیجه‌گیری: آموزش مجازی این امکان را برای دانشجویان فراهم می‌کند که نه‌تنها از منابع مختلف استفاده کنند، بلکه امکان مقایسه منابع و انتخاب از میان آن‌ها به صورت همزمان و غیرهمزمان را تسهیل کرده و با بهره‌گیری از نظام‌های نوین اطلاع‌رسانی، زمینه‌ آگاهی از اصل بودن منابع توسط دانشجویان را ممکن ساخته است. همچنین امکان کسب اطلاعات و دانش را از طریق آزمون و خطا به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داده و راه‌های گوناگون و متنوعی را برای دسترسی به منابع و کسب اطلاعات به وجود آورده و باعث شده که دانشجویان از مجاری موجود به منابع و اطلاعات دسترسی کامل داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Virtual Education During the COVID-19 Pandemic on the Information-Seeking Behavior of Graduate Students at Tarbiat Modares University

نویسندگان [English]

  • Sahar Khorashadizadeh 1
  • Fatemeh Zandian 2
  • Atefeh Sharif 3
1 Master's degree, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: One of the most significant concerns for university students and professors is access to up-to-date information that meets their informational needs. The changes in education brought about by the COVID-19 pandemic appear to have influenced the information-seeking behavior of students. However, the extent of this change remains unclear. This study aims to investigate the impact of virtual education on the information-seeking behavior of students at Tarbiat Modares University.
Method: This research is an applied study that employs a mixed exploratory approach for data collection. Specifically, both Delphi and survey methods were utilized concurrently to address the research problem. In the qualitative phase, the Delphi method was employed to identify the components of information-seeking behavior and virtual education. The qualitative sample for the Delphi stage consisted of 15 experts selected through purposeful sampling. The quantitative sample included all graduate students at Tarbiat Modares University who enrolled during the 2019-2020 and 2020-2021 academic years and participated in virtual learning due to the COVID-19 pandemic. Using the standard Cochrane sampling table, 357 students were randomly selected for the study and surveyed through an online questionnaire. Ultimately, 257 questionnaires were completed by the students. SPSS software was utilized for data analysis, and a regression test was conducted to assess the impact of virtual education on information-seeking behavior.
Findings: The findings indicate that virtual education has a 0.33 effect on students' information-seeking objectives. Additionally, virtual education influences the resources utilized by students with an effect size of 0.19, the criteria for evaluating the validity and selection of resources with an effect size of 0.38, and the channels through which information is obtained with an effect size of 0.33. Finally, this research demonstrates that virtual education has a 0.34 effect on the information-seeking behavior of postgraduate students.
Conclusion: The results indicate that virtual education not only allows students to utilize various resources but also facilitates the simultaneous and asynchronous comparison of these resources. By employing modern information systems, students can assess the originality of their sources. This approach significantly minimizes the likelihood of acquiring information and knowledge through trial and error, while also creating diverse methods for accessing resources and obtaining information. Consequently, students gain comprehensive access to resources and information from available channels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual Education
  • Distance Learning
  • E-learning
  • Information Seeking Behavior
  • Graduate Students
  • Tarbiat Modares University
ابراهیمی‌نیا، ع. (139). چند و چون روش تحقیق آمیخته. در: قزوین: سومین همایش ملی روانشناسی، تعلیم و تربیت و سبک زندگی.
اسمعیل‌نیا، م.، کوهستانی، ح.ع.، معقول، ع.، نودهی، ح. (1396). ارائه مدل تعالی آموزش‌های مجازی در دانشگاه فرهنگیان در راستای توسعه منابع انسانی (مطالعه کیفی). آموزش و توسعه منابع انسانی، 4(15): 108-83.
افتخار، ز.، ضیایی، ث.، شریف‌مقدم، ه. (1397). موردپژوهی اثرات فناوری‏های اطلاعاتی نوین بر رفتار اطلاع‏یابی طلبه‏‌ها. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 53(14): 285-303.
بومری، م.، کریمی، ر.، خادمی، ر. (1401). رفتار اطلاع‌یابی سلامت دانشجویان کارشناسی‌ارشد دانشگاه قم در زمینه بیماری کرونا. تعامل انسان و اطلاعات، 9(1): 47-60.
پارسائیان، م. (1395). رابطه بین سبک‌های یادگیری و رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان کارشناسی ‌ارشد دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 2(11): 124-133.
تقی‌زاده قوام، ز.، عراقیه، ع.ر.، خورشیدی، ع. (1396). شناسایی مولفه‌های سازنده آموزش‌های مجازی در دوره متوسطه. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم‌تربیتی، 7(3): 125-105.
جلالی، ب.، قیاسی، م.، طهماسبی لیمونی، ص. (1400). شناسایی مولفه‌های اطلاع‌یابی زندگی روزمره کُردهای کرمانشاه در شبکه‌های مجازی با رویکرد دلفی. دانش‌شناسی، 14(53): 49-67.
حریزاوی، م.ا.، زارع‌دریس، ز.، ماهیدشتی، م.، آبافت، ن.، ولی‌پور، ع.ا.، ممتازان، م. (1399). عوامل موثر بر رفتارهای ‌اطلاع‌یابی دانشجویان دانشکده علوم پزشکی آبادان. اطلاع‌رسانی پزشکی، 6(1): 43-37.
سودبخش، ل.، نیک‌کار، م. (1384). تاثیر آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 16(3): 53- 58.
شکوهی‌مقدم، م. (1396). بررسی تاثیر آموزش الکترونیکی بر سواد اطلاعاتی دانشجویان پیام نور. در: شیراز: کنفرانس پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم تربیتی حقوق و علوم اجتماعی.
صالحی مبارکه، ز.، رفیعی چرمهینی، م. (1397). بررسی آموزش الکترونیک و تاثیر آن در فرایند یاددهی-یادگیری. نخبگان علوم و مهندسی، 3(3): 12-1.
فرج‌زاده، م. (1400). بررسی تاثیر مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان در یادگیری الکترونیک آنان در دوره همه‌گیری ویروس کرونا. در: ساری: اولین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی، روانشناسی، علوم ورزشی و تربیت بدنی.
کدخدا، س.، ناستی‌زایی، ن. (1400). ارتباط سواد اطلاعاتی معلمان ‌با نگرش به یادگیری مجازی در دوره‌ پاندمی کووید-19. فناوری آموزش، 16(1): 135-146.                       https://doi.org/10.22061/tej.2021.7936.2598
کرمی، م.ح.، سعیدی‌پور، ب.، سرمدی، م.ر.، فرج‌اللهی، م. (1398). ارائه الگوی بهینه‌سازی زمان‌بندی و کاهش هزینه‌ها در سیستم آموزش مجازی (از دور). رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 39(3): 121-91.
محمداسماعیل، ص.، نعیمی، ج. (1395). بررسی تطبیقی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی دانش‌پژوهان حوزه و دانشگاه استان خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی. تعامل انسان و اطلاعات، 3(4): 60-73.
موسوی، ن.، علیرضایی، س.، رمضانی بدر، ف.، پورسینا، ن. (1399). تبیین مولفه‌های کلیدی راه‌اندازی و استقرار آموزش مجازی در دانشگاه علوم پزشکی زنجان. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 13(40): 60-43.
ناصری، ا.، صراف‌زاده، م.، نوروزی، ع.ر. (1400). بررسی رفتار اطلاع‏‌یابی بومیان دیجیتال: مورد مطالعه دانش‌‏آموزان 15 تا 18 ساله مدارس هوشمند شهر تهران. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 13(3).
نجفلو، پ.، یعقوبی، ج.، عباسی، ع. (1394). بررسی مولفه‌های رفتاراطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی کشاورزی دانشگاه زنجان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 46(3): 550-541.
نعیمی، ج.، محمداسماعیل، ص.، حیدری، ح. (1397). تعیین نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی دانش‌پژوهان حوزه علمیه خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 1(4): 118-91.
CAPTCHA Image