شناسایی مولفه‌های رفتار اطلاع‌جویی مشارکتی پژوهشگران در خصوص دانش بومی(مطالعه موردی: منطقه ترکمن صحرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی،تنکابن،ایران

2 دانشجو دکترا گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

3 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن ایران

10.22091/stim.2024.10425.2068

چکیده

هدف: شــتاب روزافــزون تحــول علــوم در زمینــه‌هــای گونــاگون و گســترش اطلاعــات و ارتباطات، ضرورت پرورش نیروی انسانی خلاق، کارآمد و بـاانگیزه را کـه بتوانـد همزمان با این تحولات حرکت نماید، صد چندان کرده است. در واقع، فرایند جستجوی اطلاعات از اصلی‌ترین مقوله‌هایی است که با نیروی انسـانی در ارتباط اسـت. با توجه به اینکه بیشتر تحقیقات انجام شده در این حـوزه بر رفتـار اطلاعـات فـردی متمرکـز بـوده و کمتـر بـه جنبـه مشارکتی آن توجه شده اسـت. در نتیجه نیاز مبرم به درک ویژگی‌هـای مفهومی این رفتار و روش‌های فنی حمایتی آن در فعالیت‌های مشارکتی وجود دارد. در پژوهش حاضر تلاش خواهد شد با انجام پژوهشی در منطقه ترکمن صحرا که دارای ظرفیت بسیار بالایی در زمینه دانش بومی است مولفه‌های دانش بومی و رفتار اطلاع‌جویی مشارکتی پژوهشگران شناسایی و مدل مناسب برای مدیریت این دانش ارائه گردد. بنابراین با وجود تحقیقات انجام گرفته، نیاز به پژوهش‌های بیشتری احساس می‌شود. با توجه به موارد ذکر شده و اهمیت آنها و این که چنین تحقیقی در ترکمن صحرا انجام نشده است این تحقیق دارای جنبه نوآوری بوده و انجام آن ضروری به نظر می‌رسد. از سوی دیگر محقق امیدوار است که نتایج این تحقیق اطلاعات ارزشمندی در اختیار متولیان امر قرار داده و با استفاده از نتایج آن زمینه استفاده بهتر از مولفه‌های دانش بومی و رفتاراطلاع‌جویی مشارکتی پژوهشگران منطقه ترکمن صحرا فراهم سازند. هدف اصلی پژوهش حاضرشناسایی مولفه‌های رفتار اطلاع‌جویی مشارکتی پژوهشگران در منطقه ترکمن صحرا در خصوص دانش بومی است

روش‌شناسی: روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی ، و به روش کیفی و برمبنای تحلیل مضمون است. در پژوهش حاضر، جامعه آماری کلیه کار شناسان و صاحبنظران آشنا با دانش بومی و رفتار اطلاع‌جویی مشارکتی منطقه ترکمن صحرا و حجم نمونه 13 نفر از کارشناسان و صاحبنظران است. نمونه‌گیری بدون هیچ محدودیتی با روش نمونه‌گیری گلوله برفی (هر پژوهشگر نفر بعد را معرفی می‌کند) در تعداد مشارکت‌کنندگان ادامه یافت تا به اشباع نظری دست یافت. برای گردآوری داده‌ها از مصــاحبه نیمه ســاختاریافته جهت شــناســایی مولفه‌ها و زیرمولفه‌ها استفاده شد و در این راستا پس از اخذ مجوزهای لازم، با مصاحبه شونده‌های مورد نظر هماهنگی لازم صورت گرفت و یک نســـخه از پروتکل و ســـوالات مصـــاحبه از قبل جهت آمادگی پاســـخ به ســـوالات در اختیار مصاحبه شوندگان قرار داده شد. سپس پژوهشگر در زمان تعیین شده در محل کار مصاحبه شوندگان حضور یافت و مصــاحبه‌هایی را به مدت 30 تا 60 دقیقه انجام داد. و در نهایت برای انجام کدگذاری و تحلیل از نرم‌افزار MAXQDA استفاده شده است.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که در مرحله نخست مضامین اولیه استخراج شده از مصاحبه ها با رویکرد روش تحقیق کیفی (تحلیل مضمون) با توجه به اصول تحقیق دسته‌بندی شده است. بر اساس گام‌های روش تحلیل مضمون، برای تحلیل داده، متن مصاحبه‌ها چندین بار به دقت مطالعه سپس دادهای بدست آمده به صورت سطر به سطر جهت استخراج مفاهیم اولیه کدگذاری شدند. تعداد زیادی کد بدست آمد که از میان کدهای اولیه، با مطالعه رفت و برگشتی میان داده‌ها، مفاهیم مشترک و مشابه از نطر معنایی ترکیب شدند، پس از آن سعی شد این عوامل طبقه‌بندی شوند، پس از اینکه مفهوم‌سازی اولیه کامل و عملیات کدگذاری انجام شد، نوبت به دسته‌بندی یا جایگزاری شاخص‌ها در ابعاد رسید .درادامه زمانی که همه داده‌ها کدگذاری شدند مضمون‌ها شکل گرفت و پس از بازبینی و تعریف آن ها، نتایج در قالب مضمون‌های پایه، سازمان‌دهنده و فراگیردسته بندی گردید. بدین ترتیب که پس از کدگذاری اولیه مصاحبه‌ها، کدهای اولیه شناسائی گردید که پس از حذف مفاهیم تکراری و هم مفهوم، مفاهیم اولیه به 54 مفهوم پایه تعدیل گردید. با نظر پژوهشگر و 4 نفر دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی مضامین به 32 مضمون پایه ، 9 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر رسید.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که شناسایی مولفه‌های رفتار اطلاع‌جویی مشارکتی پژوهشگران منطقه ترکمن صحرا نشان می‌دهد که فرهنگ، سنت‌ها، تنوع قومی و زبانی، دسترسی محدود به منابع اطلاعاتی، ارزش‌گذاری به دانش بومی و تمایل به همکاری با جوامع محلی، همگی به عنوان عوامل زمینه‌ای و مداخله‌گرعمل کرده و ضرورت وجود راهبردهای موثر برای استفاده و حفاظت از این دانش را تحت‌تأکید قرار می‌دهند. استفاده از روش‌های کیفی، کمی و ترکیبی به ایجاد بینش‌های جامع در راستای توسعه و بهبود مستمر پژوهش‌ها منجر شده و مشارکت افراد بومی و اعتماد بین آنان و پژوهشگران را تشویق می‌کند. پیامدهای این پژوهش که شامل افزایش دانش و آگاهی، بهبود کیفیت تحقیق و تقویت مشارکت بومیان است، نه تنها به پایداری اکوسیستمی و فرهنگی کمک می‌کند بلکه از طریق افزایش صحت و عمق پژوهش‌ها، آینده‌ای مثبت و پربار برای پژوهش‌های بوم‌شناختی منطقه را نوید می‌دهد. این امر حکایت از ارزش و اهمیت فوق‌العاده دانش بومی در فرآیندهای پژوهشی دارد که باید به عنوان بخشی از سرمایه‌های معنوی و فکری هر جامعه‌ای مورد توجه و حمایت قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identifying the components of collaborative information-seeking behavior of researchers regarding indigenous knowledge (case study: Turkmen Sahara region)

نویسندگان [English]

  • Hajar Zarei 1
  • Sardar sarli 2
  • Seyed rasool Toudar 3
1 Department of Knowledge and Information Science, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
2 Ph.D. student, Department of Information Science, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
3 Department of Information Science ، Islamic Azad University, Tonkabon Branch, Iran
چکیده [English]

Abstract

Objective: The ever-increasing acceleration of the transformation of sciences in various fields and the expansion of information and communication has increased the growth of creative, efficient and motivated human resources that can move simultaneously with these developments. In fact, the process of searching for information is one of the most basic categories related to human resources. Considering that most of the research done in this field has been focused on the behavior of individual information and more attention has been paid to its cooperative aspect. There is an urgent need to understand the conceptual features of this behavior and its technical support methods in cooperative activities. In the current research, by conducting a research in the Turkmen Sahara region, which has a very high capacity in the field of indigenous knowledge, researchers will be identified and the appropriate model for managing this knowledge will be presented. Therefore, despite the researches taken, the need to conduct more researches is felt. Considering the mentioned and important cases and the fact that such a research has not been done in the Turkmen Sahara, this research has aspects of innovation and it seems necessary to do it. On the other hand, the researchers hope that the results of this research will provide valuable information to those in charge, and by using the results, they will provide a better use of the researchers in the Turkmen Sahara region. The main goal of the current research is to investigate the components of information-seeking behavior of researchers' participation in the Turkmen Sahara region regarding indigenous knowledge.

Methodology: The method of this research is applied in terms of purpose, qualitative method and based on thematic analysis. In the present research, the statistical population is all experts and experts who are familiar with local knowledge and cooperative information-seeking behavior of the Turkmen Sahara region, and the sample size is 13 experts and experts. Sampling continued without any restrictions with the snowball sampling method (each researcher introduces the next person) in the number of participants until theoretical saturation was reached. To collect data, semi-structured interviews were used to identify components and sub-components, and in this regard, after obtaining the necessary permits, necessary coordination was made with the interviewees, and a copy of the interview protocol and questions was already available to prepare answers to the questions. The interviewees were placed. Then the researcher arrived at the workplace of the interviewees at the appointed time and conducted interviews for 30 to 60 minutes. And finally, MAXQDA software was used for coding and analysis.

Findings: The findings of the research showed that in the first stage, the primary themes of the interviews were categorized with the qualitative research method (Halil Taman) according to the principles of the research. Based on the steps of thematic analysis method, for data analysis, the text of the interviews was carefully read several times and then the obtained data were coded line by line to examine the basic concept. A large number of codes came up, going back through the initial codes, by reviewing the initial codes, common and semantically similar items were combined, as they tried to categorize these factors, after the concept of complete construction and so on. The coding was done. , it was time to categorize or place the indicators as a result. In this way, after coding the initial interviews, the initial identification codes that after removing the conceptual and co-conceptual concepts, the conceptual concept became 54 basic concepts. According to the opinion of the researcher and 4 doctoral students in information science and epistemology, the themes reached 32 basic themes, 9 organizing themes and 3 comprehensive themes.

Conclusion: The results showed that the components of the conscious behavior of the participation of researchers in the Turkmen Sahara region show that culture, traditions, ethnic and linguistic types, limited access to information sources, valuing local knowledge and cooperation with local communities, all as background factors. and acts as an interventionist and requires the necessary strategies to use and protect this knowledge. The use of qualitative, quantitative and mixed methods by creating comprehensive insights in the development and continuous improvement of researches has led to the participation of local people and trust between them and researchers. The results of the research, which include increasing knowledge and awareness, improving the quality of help and assistance to the natives, not only contribute to ecosystem and cultural sustainability, but also promise a positive and fruitful future for ecological research in the region through increasing the accuracy and depth of research. This is an indication of the great value of native knowledge in research processes, which should be given attention and support as a part of the spiritual and intellectual capital of any society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • information-seeking behavior
  • cooperative
  • indigenous knowledge
  • researchers
  • Turkmen Sahara
  • Theme analysis
CAPTCHA Image