ارزیابی تطبیقی چارچوب‌های مدیریت تداوم کسب‌وکار (مورد مطالعه: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)

2 دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 پژوهشکده فناوری اطلاعات، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران

4 پژوهشکده جامعه و اطلاعات، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران

10.22091/stim.2024.11281.2156

چکیده

هدف: تداوم کسب‌وکار به معنای توانایی سازمان برای ادامه ارائه محصولات و خدمات حیاتی حتی در شرایط اختلال یا بحران است. این امر اهمیت ویژه‌ای در سازمان‌هایی دارد که وابسته به فناوری اطلاعات هستند و در هنگام مواجهه با بحران باید به سرعت به شرایط عادی بازگردند. پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) به‌عنوان سازمانی که بیشتر خدمات خود را در بستر فناوری اطلاعات ارائه می‌دهد، نیازمند طراحی و پیاده‌سازی چارچوب مدیریت تداوم کسب‌وکار (BCM) است تا در مواجهه با وقفه‌ها و بحران‌ها از انعطاف‌پذیری و کارآمدی لازم برخوردار باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی و مقایسه چارچوب‌های معتبر مدیریت تداوم کسب‌وکار، به دنبال انتخاب بهترین چارچوب برای ایرانداک است.

روش: این پژوهش در سه گلم اصلی انجام شده است. در گام نخست، پیشینه پژوهش و چارچوب‌های معتبر مدیریت تداوم کسب‌وکار مورد بررسی قرار گرفت تا شاخص‌ها و معیارهای مهم شناسایی شود. در گام دوم، چارچوب ارزیابی تطبیقی با تمرکز بر 36 معیار پایه و تطبیقی طراحی شد. در گام سوم، سه چارچوب اصلی مدیریت تداوم کسب‌وکار یعنی ایزو 22301: 2019، کوبیت 2019: مدیریت تداوم و ITIL-ITSCM با استفاده از روش‌های آنتروپی شانون (برای محاسبه وزن معیارها) و تاپسیس گروهی (برای رتبه‌بندی چارچوب‌ها) ارزیابی و مقایسه شدند. این سه چارچوب بر اساس معیارهای مرتبط با نیازهای خاص ایرانداک مورد بررسی قرار گرفتند تا مشخص شود کدام یک از آنها بهترین تطابق را با وضعیت این سازمان دارد.

یافته‌ها: مبتنی بر دو گام نخست، چارچوب ارزیابی تطبیقی شامل چارچوب ارزیابی تطبیقی شامل 36 معیار پایه و تطبیقی (شامل تعیین نیازهای تداوم، راهبرد تداوم کسب‌وکار، تدوین سیاست‌های تداوم، تعیین اهداف و اولویت‌ها، تعیین مرزها و مسئولیت‌ها، تعهد مدیران، مشارکت فرهنگی مدیریت تداوم، تحلیل ریسک، تحلیل اثر کسب‌وکار، ارزیابی احتمال وقوع بحران، طرح بازیابی فاجعه/ بحران، توسعه طرح‌های اضطراری، راه‌اندازی فرآیندهای تداوم، تدوین دستورالعمل‌های عملیاتی، تست طرح تداوم کسب‌وکار، تجربه‌ی پیشین در مواجهه با حوادث، اطلاعات مورد نیاز برای طرح تداوم، استفاده از فناوری در تداوم، مدیریت امور مالی، تعامل با ارگان‌های مرتبط، مدیریت تأمین‌کنندگان، مدیریت منابع انسانی، تبلیغ، آگاهی‌رسانی و آموزش، تخصیص منابع، تدوین گزارش‌های دوره‌ای، بازبینی تداوم کسب‌وکار، مدیریت حقوقی، انطباق اندازه سازمان هدف، انطباق سطح کاربری، انطباق سطح مهارت مورد نیاز، سطح پشتیبانی از زبان فارسی و زبان‌های رایج، میزان سازگاری با استانداردها و مستندات پایه، پوشش تعاریف و اصطلاحات، سرعت، سهولت استفاده، و فرآیند روشن و شفاف مراحل) بدست آمد. نتایج گام سوم نیز نشان داد که از میان سه چارچوب مورد بررسی، استاندارد ایزو 22301: 2019 به عنوان منطبق‌ترین چارچوب با نیازهای خاص ایرانداک شناسایی شد. این چارچوب به‌ویژه در مدیریت وقفه‌ها و بازگرداندن خدمات به حالت عادی به‌طور سریع و کارآمد موثر است. همچنین، ایزو 22301 با استانداردهای بین‌المللی و مستندات جامع تطابق داشته و پوشش مناسبی برای نیازهای زبانی و فرهنگی سازمان ارائه می‌دهد.

نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد که انتخاب چارچوب مناسب مدیریت تداوم کسب‌وکار، برای اطمینان از حفظ عملیات حیاتی و حفاظت از منافع سازمانی در زمان بحران‌ها امری حیاتی است. همچنین مدیران باید اهمیت مدیریت تداوم کسب‌وکار را در حصول اطمینان از تداوم عملیات حیاتی و حفاظت از منافع سازمانی در طول بحران‌ها تشخیص دهند. نتایج بیانگر آنست که انتخاب یک چارچوب مدیریت تداوم کسب‌وکار مناسب، مانند ایزو 22301: 2019، باید بر اساس ارزیابی کامل الزامات، اندازه و قابلیت‌های خاص سازمان باشد. انتخاب استاندارد ایزو 22301: 2019 به عنوان چارچوب پیشنهادی برای ایرانداک، به دلیل انطباق بالای آن با نیازهای این سازمان، می‌تواند به بهبود توانایی ایرانداک در مدیریت وقفه‌ها و بحران‌ها کمک کند. همچنین، اهمیت داشتن یک چارچوب مدیریت تداوم کسب‌وکار در کاهش هزینه‌ها، حفظ اعتبار سازمان و افزایش سرعت بازیابی پس از بحران به‌وضوح در نتایج این پژوهش نمایان است. نتایج پژوهش کاربردی بودن روش ارزیابی تطبیقی و رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره برای رتبه‌بندی چارچوب‌ها را تأیید می‌کند. در انتها نیز با توجه به محدودیت‌های پژوهش، پیشنهادهایی در خصوص 1- انجام مطالعات مشابه در سایر سازمان‌ها یا صنایع برای تایید یافته‌ها و ارزیابی کاربرد رویکرد پیشنهادی در زمینه‌های مختلف؛ 2- بررسی ادغام مدیریت تداوم کسب‌وکار با سایر سیستم‌های مدیریتی؛ 3- بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی، رهبری و مشارکت کارکنان بر اجرای موفقیت‌آمیز و پذیرش چارچوب‌های تداوم کسب‌وکار؛ و 4- پژوهش به منظور طراحی چارچوب‌های ارزیابی جامع‌تر و کمی برای چارچوب‌های مدیریت تداوم کسب‌وکار با در نظر گرفتن معیارهای مکمل دیگر ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative evaluation of business continuity management frameworks (Case: Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc))

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Khedmatgozar 1
  • Esmaeil Shayesteh 2
  • Hamid Hassani 3
  • Leila Namdarian 4
2 Islamic Azad University- Central Tehran Branch, Tehran, Iran
3 Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc); Tehran, Iran
4 Information and Society Research Department, Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IRANDOC), Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: Business continuity refers to an organization’s ability to continue delivering essential products and services even in the face of disruptions or crises. This is particularly important for organizations heavily dependent on Information Technology (IT), which must quickly return to normal operations during a crisis. The Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc), which provides most of its services through IT platforms, requires the design and implementation of a business continuity management (BCM) framework to ensure flexibility and efficiency in handling disruptions and crises. This study aims to evaluate and compare reputable business continuity management frameworks to identify the most suitable one for IranDoc.

Method: This study was conducted in three main steps. In the first step, previous research and established BCM frameworks were reviewed to identify key criteria. In the second step, a comparative evaluation framework focusing on 36 basic and comparative criteria was designed. In the third step, three key BCM frameworks—ISO 22301: 2019, COBIT 2019: Continuity Management, and ITIL-ITSCM—were evaluated and compared using the Shannon entropy method (to calculate the weight of the criteria) and the group TOPSIS method (to rank the frameworks). These three frameworks were analyzed based on criteria relevant to IranDoc’s specific needs to determine which one best matches the organization’s requirements.

Findings: Based on the first two steps, the comparative evaluation framework included 36 basic and comparative criteria (such as determining continuity needs, business continuity strategies, formulating continuity policies, setting goals and priorities, defining boundaries and responsibilities, management commitment, cultural involvement in continuity management, risk analysis, business impact analysis, crisis probability assessment, disaster recovery/ crisis plans, developing contingency plans, continuity process implementation, drafting operational guidelines, testing the business continuity plan, previous experience in dealing with incidents, information required for the continuity plan, use of technology in continuity, financial management, interaction with related organizations, supplier management, human resources management, promotion, awareness, and training, resource allocation, drafting periodic reports, business continuity reviews, legal management, matching the size of the target organization, compatibility with usage levels, matching required skill levels, support for Persian and common languages, compatibility with standards and documentation, coverage of definitions and terminology, speed, ease of use, and clarity of processes). The results of the third step showed that among the three frameworks examined, ISO 22301: 2019 was identified as the framework most aligned with IranDoc’s specific needs. This framework is particularly effective in managing disruptions and restoring services to normal quickly and efficiently. Additionally, ISO 22301 is compatible with international standards and comprehensive documentation, providing adequate coverage for the organization's linguistic and cultural needs.

Conclusion: This study demonstrates that selecting the appropriate BCM framework is essential for ensuring the continuity of critical operations and protecting organizational interests during crises. Furthermore, managers must recognize the importance of BCM in securing essential operations and safeguarding organizational benefits throughout crises. The results suggest that choosing a suitable BCM framework, such as ISO 22301: 2019, should be based on a thorough evaluation of the organization’s requirements, size, and capabilities. Selecting ISO 22301: 2019 as the recommended framework for IranDoc, due to its high alignment with the organization’s needs, can improve IranDoc’s ability to manage disruptions and crises. Moreover, the significance of having a BCM framework in reducing costs, preserving the organization’s reputation, and increasing recovery speed after a crisis is clearly highlighted in the findings. The study also confirms the applicability of the comparative evaluation method and the multiple criteria decision-making approach for ranking the frameworks. Finally, given the study's limitations, several recommendations are provided, including 1) conducting similar studies in other organizations or industries to validate the findings and assess the applicability of the proposed approach in different contexts; 2) exploring the integration of BCM with other management systems; 3) examining the influence of organizational culture, leadership, and employee participation on the successful implementation and acceptance of BCM frameworks; and 4) researching the design of more comprehensive and quantitative evaluation frameworks for BCM, incorporating additional complementary criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business continuity management
  • BCM
  • IranDoc
  • comparative evaluation
  • Framework
  • Standard
CAPTCHA Image