شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه می‌باشد.
روش‌شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی از نوع راهبرد اکتشافی متوالی انجام شده است. در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای عرفی و در مرحله کمّی از روش تحقیق پیمایشی (اکتشاف ترکیبی) از نوع توصیفی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش نیز کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی
99-1398بودند (13209 نفر). در مرحله کیفی40 نفر به صورت هدفمند جهت انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند و مصاحبه‌ها تا مرحله اشباع ادامه یافت. در بخش کمّی، از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد، و با استفاده از جدول مورگان 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمّی پرسشنامه محقق‌ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، کدگذاری باز و محوری با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA و در بخش کمّی آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن با استفاده از نرم‌افزار SPSS 25 انجام شد. روایی صوری و محتوایی پرسش‌نامه مورد تایید محققان و متخصصان قرار گرفت. پایایی پرسش‌نامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 90/0 برآورد گردید.
نتایج: در بخش کیفی 55 مفهوم اولیه، هجده مقوله فرعی و چهار مقوله کلی استخراج گردید که عبارتند از:
1) موانع فردی (مهارت و دانش- انگیزش و نگرش)،
2) موانع اقتصادی (منابع مالی- هزینه مهارت‌آموزی- تهیه سخت‌افزار و نرم‌افزار)،
3) موانع فرهنگی و آموزشی (نگرش جامعه به فناوری- نیروی متخصص- ضعف و دانش نظری اساتید- دیدگاه اساتید نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات ) و
4) موانع زیرساختی- فنی (دسترسی محدود به فناوری- فضای کلاس و دانشگاه - امکانات و تجهیزات فناوری).
در بخش کمّی موانع فردی، موانع اقتصادی، موانع فرهنگی- آموزشی و موانع زیرساختی- فنی، موانع اصلی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند. در این میان موانع فنی و زیرساختی مهم‌ترین و موانع اقتصادی کم اهمیت‌ترین موانعی بودند که از سوی مصاحبه شوندگان مطرح شد.
نتیجه‌گیری:با توجه به نتایج بدست آمده، موانع فنی و زیرساختی مهم‌ترین، با اهمیت‌ترین و پرتکرارترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند، بنابراین، ضروری است مسئولین دانشگاه به دنبال حل این موانع باشند.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identifying Barriers to the Use of Information and Communication Technology in Students, Educational Activities (Case Study of Urmia University)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Asadzadeh 1
  • Rohollah Mahdioun 2
  • Peyman Yarmohamadzadeh 2
1 M.A. in Educational Administration, Department of Educational Sciences, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran
2 Associate Professor of Educational Administration, Department of Educational Sciences, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Objective: Identifying barriers to the use of information and communication technology in the educational activities of  Urmia University students.
Methodology: This study is a sequential-exploratory mixed research . In the qualitative stage, the conventional content analysis method has been used and in the quantitative stage, descriptive survey research (mixed exploration) has been used. The statistical population includes all undergraduate and graduate students of Urmia University in the academic year 2019-2020 (13209 people). In the qualitative stage, 40 people are purposefully selected for
in-depth interviews and the interviews are continued until the saturation stage. In the quantitative stage, simple random sampling method used, and 375 people are selected using Morgan table. The data collection tool is interview in the qualitative part and a researcher-made questionnaire in the quantitative part, open and axial coding using MAXQDA software is used for data analysis in the qualitative part, one-sample t-test and Friedman test using SPSS 25 software are used in the quantitative part. The face and content validities of the questionnaire is confirmed by researchers and experts. The reliability of the questionnaire is estimated to be 0.90 through Cronbach's alpha coefficient.
Results: In the qualitative section, 55 basic concepts, of eighteen sub-categories, and four general categories are extracted, The four general categories are:
1) individual barriers (skills and knowledge - motivation and attitude);
2) economic barriers (financial resources - cost of skills training - provision of hardware and software);
3) cultural and educational barriers (society's attitude to technology- expert force professors’- weakness and theoretical knowledge - professors' views on information and communication technology) and;
4) infrastructural-technical barriers (limited access to technology - classroom and university space - technology facilities and equipment).
In the quantitative part, individual barriers, economic barriers, cultural-educational barriers and infrastructure-technical barriers are the main barriers to the use of information and communication technology in the educational activities of Urmia University students.Among these, technical and infrastructural barriers are the most important and economic barriers are the least important barriers from the viewpoint of interviewees.
Conclusion: According to the results, technical and infrastructural barriers are the most important and most frequent barriers to information technology, so university officials should seek ways to solve these barriers.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and Communication Technology Barriers
  • Educational Activities
  • students
  • Urmia University
احمدی، خ.؛ زاهد بابلان، ع.؛ معینی‌کیا، م.؛ بابانی، م.م. (1396). عوامل موثر بر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای هیات علمی. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 8(1): 141-159.
آتشک، م. (1387). بررسی تجارب موفق آموزش از راه دور در9 کشور پرجمعیت دنیا (سیاست‌‌ها، ساختارها، گروه‌‌های هدف و حیطه‌‌های عمل). در: همایش فناوری آموزشی در عصر اطلاعات و ارتباطات، دانشگاه شهید چمران اهواز.
آتشک، م.؛ ماه‌زاده، پ. (1389). شناسایی و رتبه‌بندی موانع مؤثر بر عدم استفاده معلمان از فناوری اطلاعات و ارتباطات. فناوریآموزش، 5(2): 115-123.
پارسا معین، ک. (1398). چالش‌‌ها و نارسایی‌‌های پذیرش و کاربست فناوری اطلاعات و ارتباطات در دانشگاه آزاد اسلامی واحد روهن. پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 13(46): 67-78.
پناهی، ب. (1397). تاثیر به‌‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کسب مزیت رقابتی با نقش میانجی مدیریت دانش. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 4(12): 123-158.
تقوایی یزدی، م.؛ گل‌افشانی، ع.؛ آقامیرزایی محلی، ط.؛ آقاتبار رودباری، ج.؛ یوسفی سعید آبادی، ر. (1398). بررسی وضعیت به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات و تاثیر آن بر عملکرد اعضای هیات علمی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 11(2): 64-73.
زارعی زوارکی، ا.؛ سالمیان، ف. (1395). چالش‌‌های اساسی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش ابتدایی. مطالعات پیش دبستان و دبستان، 1(3): 35-49.
سعادت‌طلب، آ.؛ بلاش، ف. (1396). نقش و کاربرد سواد اطلاعاتی در نهادینه‌سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش عالی. پژوهش‌های تربیتی، 35: 111-132.
سید طاهرالدینی، م.؛ حسینی، م.ع.؛ قورچیان، ن.؛ محمد داودی، ا.ح. (1399). عوامل مؤثر بر توسعة شایستگی‌‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات اعضای هیئت علمی: یک مطالعة کیفی. پژوهش‌‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 3(4): 1013-1038.
عزیزی شمامی، م.؛ ایزدی، ص.؛ بابائیان، ف. (1399). بررسی موانع پذیرش و به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس ابتدایی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 11(44): 117-134.
عنایتی، ت.؛ ضامنی، ف.؛ زنگانه ، م.ج. (1390). شناسایی موانع اصلی کاربرد فن‌آوری اطلاعات در مدارس دوره متوسطه شهرستان علی آبادکتول. فن‌‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی،4: 97-116.
غلام شاه‌زری، ح. (1397). تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای کیفیت آموزش عالی ایران: ارائه مدل مفهومی تحلیلی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 9(35): 175-200.
فرج اللهی، م.؛ معینی‌کیا، م.؛ عباسی، ر. (1392). بررسی موانع بهره‌‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند تدریس و یادگیری از دیدگاه دبیران ناحیه دو استان قم. فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 3(11): 153-167.
فلاح، ع.؛ عزتی، س.؛ نیک‌رفتار، ف.؛ عزتی، ر. (1396). نقشوجایگاهفناوریاطلاعاتو ارتباطاتدرآموزش و پرورش. در: تهران: دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی.
ماستری فراهانی، ف.؛ رضایی شریف، ع.؛ استاد حسنلو، ح. (1391). موانع به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یادگیری/ یاددهی. راهبردهای آموزش، 5(1): 15-21.
مشایخی، ع.؛ فرهنگی، ع.ا.؛ مومنی، م.؛ علیدوستی، س. (1384). بررسی عوامل کلیدی موثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان‌‌های دولتی ایران: کاربرد روش دلفی. مدرس علوم انسانی، 9(42): 191-232.
مقیمی فیروزآباد، م. (1396). ارزیابی فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش‌‌های مختلف در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی بر عملکرد سازمانی از دیدگاه مدیران. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3(7): 31-53.
منصورزاده، م.؛ محمودی، ف.؛ حبیبی، ح. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین دانشجویان براساس الگوی پذیرش فناوری. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(5): 357-370.
نقی‌زاده، ی.؛ غفاری، س. (1396). تاثیر فناوری اطلاعات بر توانمندی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی تهران. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3(8): 83-104.
نیازی، ل.؛ زارعی زوارکی، ا.؛ علی‌آبادی، خ. (1395). تاثیر آموزش سواد رسانه‌‌ای مبتنی بر فناوری بر میزان آگاهی دانش‌آموزان. مطالعات رسانه‌‌ای نوین، 2(7): 119-156.
Bizi, A.M. & Shittu, F. (2014). Information and Communication Technology (ICT) and Education. Journal of Educational and Social Research, 4(7): 88-91.
Doi:10.5901/jesr.2014.v4n7p88.
Blok, M.; Ingen, E.V.; Boer, A.H.D & Slootman, M. (2020). The use of information and communication technologies by older people with cognitive impairments: from barriers to benefits. Computers in Human Behavior, 104. https://doi.org/10.1016/j.chb.2019.106173.
Cuhadar, C. (2018). Investigation of pre-service teachers’ levels of readiness to technology integration in education. Contemporary Educational Technology, 9(1): 61-75.
Ferreira, D. (2019). A Qualitative Action Research Study of Barriers to Information and Communication Technology Integration at an Eastern Japan Liberal Arts College. School of Education in Partial Fulfillment of the, Dissertation Manuscript Requirements for the Degree of DOCTOR OF EDUCATION. Submitted to Northcentral University. San Diego, California.
Johnson, L.; Adams Becker, S.; Cummins, M.; Estrada, V.; Freeman, A. & Hall, C. (2016). NMC horizon report, higher education edition. Austin: The New Media Consortium https://www.sconul.ac.uk/sites/default/files/documents/2016-nmc-horizon-report-he-EN-1.pdf
Magen-Nagar, N. & Maskit, D. (2016). Integrating ICT in teacher colleges - a change process. Journal of Information Technology Education: Research, 15: 211-232.
Mercader, C. & Gairín, J. (2020). University teachers' perception of barriers to the use of digital technologies: the importance of the academic discipline. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 17: 4. https://doi.org/10.1186/s41239-020-0182-x.
Salcines, I.; González, N. & Briones, E. (2017). Perfiles docentes universitarios: Conocimiento y uso profesional del smartphone. Bordón, 69(2): 91-114.
https://doi.org/10.13042/Bordon.2017.51445.
Sevillano, M.L. (2015). El contexto socioeducativo de la ubicuidad y la movilidad. In: E. Vázquez & M. Sevillano (Eds.), Dispositivos digitales móviles en educación. El aprendizaje ubicuo, (P.17-38). Madrid: Narcea Ediciones.
Zempoalteca, B.; Barragán, J.F.; González, J. & Guzmán, T. (2017). Formación en TIC y competencia digital en la docencia en instituciones públicas de educación superior. Apertura, 9(1): 80-96. https://doi.org/10.32870/Ap.v9n1.922.
CAPTCHA Image