طراحی و تبیین عوامل مؤثر بر قابلیت‌های نوآوری فناورانه (مورد مطالعه: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

3 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.

چکیده

هدف: توسعه‌ قابلیت‌های فناورانه از لوازم پیشرفت صنعتی کشورها بوده و هر کشوری متناسب با اقتضائات خود، راهبردهایی برای توسعه‌ قابلیت‌های فناورانه اتخاذ می‌کند. سازمان‌ها هم برای توسعه‌ محصولات و خدمات واحد و ایجاد منفعت در بازار، باید درگیر نوآوری فناورانه شوند و این میسّر نمی‌شود، مگر با پایه‌ریزی بر مبنای منابع دانشی معتبر. در این راستا، پژوهش حاضر، طراحی و تبیین عوامل مؤثر بر قابلیت‌های نوآوری فناورانه در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌باشد.
روش: این پژوهش از جنبه هدف اکتشافی و از نظر مخاطب پژوهشی بنیادی و با توجه به نوع داده‌ها پژوهشی آمیخته (ترکیبی) است. در این روش ابتدا داده‌های کیفی و در مرحله دوم داده‌های کمّی گردآوری و تحلیل می‌گردد. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش را خبرگان اجرایی که آشنایی کامل با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور داشتند، تشکیل داده‌اند. روش نمونه‌گیری در بخش کیفی، نمونه‌گیری هدفمند است. بدین ترتیب باید افرادی مورد مصاحبه قرار گیرند که در زمینه اقدامات، فعالیت‌ها و امورات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تخصص داشته و آن را تجربه کرده باشند. با انجام 15 مصاحبه، تشخیص پژوهشگران این بوده که اطلاعات گردآوری شده به نقطه اشباع رسیده و نیازی به انجام مصاحبه‌های بیشتر نیست. جامعه آماری پژوهش در مرحله کمّی شامل تمام کتابداران کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور به تعداد 6171 نفر است که برای تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 362 نفر به عنوان حجم کل نمونه تعیین شدند، و با توجه به خطای 05/0 درصد و احتمال عدم بازگشت برخی از پرسشنامه‌ها، 382 پرسشنامه توزیع گردید که البته همه پرسشنامه‌ها وصول و تحلیل شدند. روش نمونه‌گیری در بخش کمّی، تصادفی طبقه‌‌ای بوده است. هر یک از استان‌های کشور به عنوان یک طبقه در نظر گرفته شده و تعداد نمونه در هر استان براساس تعداد کارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی آن استان در نظر گرفته شده است. همچنین در مرحله‌ اول پژوهش(بخش کیفی)، ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه‌های عمیق نیمه ‌ساختاریافته و در مرحله‌ دوم (بخش کمّی) پرسشنامه‌ محقق‌ساخته است. این پرسشنامه شامل 85 گویه بوده و بر مبنای یافته‌های حاصل از تحلیل بخش کیفی پژوهش طراحی شده است. روایی ابزارهای پژوهش (مصاحبه و پرسشنامه) با استفاده از روش روایی محتوا، و پایایی مصاحبه‌ها با استفاده از روش باز آزمون با ضریب 87/0 و پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 948/0 بررسی و تأیید شد. همچنین به منظور اعتبارسنجی داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه‌ها، از روش تحلیل تِم و به منظور تحلیل داده‌های کمّی حاصل از پرسشنامه‌ها، از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است.
یافته‌ها: قابلیت‌های نوآوری فناورانه دارای شش عامل آموزش و یادگیری، تحقیق و توسعه، مدیریت، منابع انسانی، تحلیل بازار و ساختار سازمانی است. عامل مدیریتی با بار عاملی 951/0، دارای بیشترین و عامل آموزش و یادگیری با بارعاملی 794/0 دارای کم‌ترین تأثیر بر قابلیت‌های نوآوری فناورانه است. همچنین عوامل آموزش و یادگیری، تحقیق و توسعه، مدیریت، منابع انسانی، تحلیل بازار و ساختار سازمانی بر قابلیت‌های نوآوری فناورانه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تأثیرگذار بوده و الگوی ارائه شده نیز دارای برازش مناسب است.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش شش عامل آموزش و یادگیری، تحقیق و توسعه، مدیریت، منابع انسانی، تحلیل بازار و ساختار سازمانی بر قابلیت‌های نوآوری فناورانه در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تأثیر معناداری دارند. فعالیت‌های تحقیق و توسعه زمانی ثمربخش است که با آموزش و یادگیری همراه باشد. در صورت عدم وجود منابع انسانی مناسب، یک فناوری نوظهور مورد استقبال قرار نخواهد گرفت. اگر طراحی ساختار سازمانی با توجه به تغییرات محیط باشد، و تحلیل بازار هم با استفاده از سیستم‌های دریافت بازخورد و رفع نیاز مراجعان همراه باشد، منجربه توسعه و بهبود قابلیت‌های نوآوری فناورانه می‌گردد. بنابراین، نتایج این پژوهش می‌تواند مدیران را در جهت برنامه‌ریزی برای ارتقاء و بهبود وضعیت قابلیت‌های نوآوری فناورانه کارکنان در نهاد کتابخانه‌های عمومی از طریق شناسایی ابعاد آن کمک کرده و با بهبود قابلیت‌های نوآوری فناورانه، زمینه را برای رشد کارکنان و درنهایت رشد سازمان مهیاء سازد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing and Explaining a Model for Factors Affecting Technological Innovation Capabilities (A Case Study: Iran Public Libraries Institution)

نویسندگان [English]

  • Abbas Hosseinzadeh 1
  • Safiyeh Tahmasebi Limooni 2
  • Seyed Ali Asghar Razavi 3
1 PhD., Department of Knowledge and Information Science, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran.
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
3 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
چکیده [English]

Purpose: Developing technological capabilities is essential for the industrial progress of nations, and each country formulates strategies to enhance these capabilities based on its specific needs. Organizations must also engage in technological innovation to develop unique products and services that create market benefits. This is only achievable by relying on credible sources of knowledge. In this context, the current study aims to identify and explain the factors influencing technological innovation capabilities within the public library system of the country.
Method: This research is exploratory in purpose and fundamental in its intended audience. It employs a mixed-methods approach, utilizing both qualitative and quantitative data. In this methodology, qualitative data is collected and analyzed first, followed by the collection and analysis of quantitative data in the second stage. The statistical population for the qualitative component of the research consists of executive experts who possess a comprehensive understanding of the public library system in the country. The sampling method employed in this qualitative phase is purposive sampling. Consequently, individuals with expertise and experience in the operations, activities, and affairs of the public library system should be interviewed. After conducting 15 interviews, the researchers concluded that the information gathered had reached a saturation point, indicating that no further interviews were necessary. The statistical population for the quantitative phase of the study comprises all librarians in public libraries nationwide, totaling 6,171 individuals. Using the Cochran formula, the sample size was determined to be 362 participants. Considering an error margin of 0.05 percent and the potential non-return of some questionnaires, a total of 382 questionnaires were distributed. All questionnaires were subsequently collected and analyzed. The sampling method used in the quantitative phase was stratified random sampling. Each province of the country was treated as a distinct class, with the number of samples from each province determined by the number of employees in the public library institution located there. In the first phase of the research, which was qualitative, data were collected through semi-structured in-depth interviews. In the second phase, which was quantitative, a researcher-developed questionnaire was utilized. This questionnaire comprises 85 items and was designed based on the findings from the qualitative phase of the research. The validity of the research tools, specifically the interview and questionnaire, was assessed and confirmed using the content validity method. The reliability of the interviews was evaluated and confirmed through the test-retest method, yielding a coefficient of 0.87. Additionally, the reliability of the questionnaire was examined and confirmed using Cronbach's alpha, resulting in a coefficient of 0.948. To validate the qualitative data obtained from the interviews, thematic analysis was employed. For analyzing the quantitative data gathered from the questionnaires, confirmatory factor analysis was utilized.
Findings: Technological innovation capabilities are influenced by six key factors: education and learning, research and development, management, human resources, market analysis, and organizational structure. The management factor, with a factor loading of 0.951, has the most significant impact on technological innovation capabilities, while the education and learning factor, with a factor loading
of 0.794, has the least effect. Additionally, factors such as education and learning, research and development, management, human resources, market analysis, and organizational structure significantly influence the technological innovation capabilities of the country's public libraries. The proposed model also demonstrates a strong fit.
Conclusion: The results of the study indicate that six factors—education and learning, research
and development, management, human resources, market analysis, and organizational structure—significantly impact the technological innovation capabilities of public library institutions in the country. Research and development activities yield positive outcomes when supported by education and learning. Without adequate human resources, emerging technologies are unlikely to be embraced. If the organizational structure is designed to account for environmental changes, and market analysis is supported by feedback systems that address the needs of stakeholders, it will foster the development and enhancement of technological innovation capabilities. Therefore, the results of this study can assist managers in planning strategies to enhance and promote the technological innovation capabilities of employees in public library institutions. By identifying the key dimensions of these capabilities and improving them, organizations can create an environment conducive to employee growth, which ultimately contributes to the overall growth of the organization.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Innovation capabilities
  • Technological Innovation
  • Factors
  • Iran public libraries institution
  • public libraries
اسفندیاری‌مقدم، ع.، صابری، م.ک. (۱۳۹۶). تأثیر مؤلفه‌های توانمندسازی کتابداران بر عملکرد کتابخانه‌های عمومی کشور. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 7(2): 94-112.     https://doi.org/10.22067/riis.v7i2.60267       
گروسی مختارزاده، ن.، زمانی، م. (1394). تبیین تأثیر بازارگرایی و نوآوری مدیریت بر عملکرد بنگاه با تأکید بر نقش میانجی نوآوری فناورانه. مدیریت بازرگانی، 7(2): 463-484. https://doi.org/10.22059/jibm.2015.52862
محمدی، م.، حمیدی، م.، محمودی، ب.ه.، جوادی، س. (1393). شناسایی، تحلیل و دسته‌بندی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری شبکه‌های نوآوری در شرکت‌های دانش‌بنیان (مطالعه موردی پارک علم و فناوری دانشگاه تهران). مدیریت نوآوری، 3(4): 24-1.
مصلح، ع.م.، اللهیاری بوزنجانی، ا. (1393). تأثیر هوش سازمانی بر نوآوری فناورانه در شرکت‌های دانش‌بنیان. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 23(73): 1-32.
مصلح، ع.م.، بحرینی‌زاده، م.، دوکوهکی، ج. (1393). طراحی الگوی نوآوری بر پایه هوش رقابتی، یادگیری سازمانی و مدیریت دانش در موسسات دانش‌بنیان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خلیج فارس.
میرفخرالدینی، س.ح.، حاتمی‌نسب، س.ح.، طالعی‌فر، ر.، کنجکاو منفرد، ا.ر. (1389). مدیریت دانش، نوآوری دانش و عملکرد نوآوری در شرکت‌های کوچک و متوسط. چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، 9(35): 103-118.
نقی‌‌زاده، ر.، الهی، ش.، منطقی، م. (1395). الگوی توسعه نوآوری‌‌های فناورانه در مناطق ایران؛ مطالعه موردی فناوری‌های زیستی، نانو، اطلاعات و ارتباطات و هوایی. سیاست علم و فناوری، 8(1): 43-59.
CAPTCHA Image