ارائه چارچوبی برای شناسایی پیشران‌های موثر روی آینده منابع درآمدی دانشگاه‌ها در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

2 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه قم، قم، ایران

3 استادیار، گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

4 دانشیار، گروه مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

هدف: دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی با توجه به کاهش بودجه‌های دولتی، فشارهای اقتصادی، شدت رقابت
و کاهش تقاضا برای تحصیلات تکمیلی و بحران‌های مالی بین‌المللی، به سمت متنوع کردن منابع درآمدی خود حرکت کرده‌اند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر شناسایی مهم‌ترین پیشران‌های موثر بر آینده منابع درآمدی دانشگاه‌ها
است.
روش: این پژوهش از نظر جهت‌گیری دارای ماهیتی کاربردی بوده و روش‌ آن کمّی چندگانه است. جامعه نظری پژوهش، مدیران طرح و برنامه دانشگاه‌های بزرگ کشور و اساتید متخصص در حوزه تأمین مالی آموزش بودند. روش نمونه‌گیری به صورت قضاوتی، و با توجه به تخصص خبرگان در حوزه تأمین مالی آموزش عالی انجام شد. حجم نمونه در این پژوهش برابر 10 نفر بود. پیشران‌های پژوهش از طریق مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان بدست آمد. در ادامه برای غربال و تحلیل اثرگذاری پیشران‌ها به ترتیب از دو پرسشنامه خبره‌سنجی و اثرسنجی استفاده شد. این پرسشنامه‌ها با دو تکنیک دلفی فازی و دیمتل فازی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: 25 پیشران از طریق مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان بدست آمد. از میان پیشران‌های پژوهش، 10 پیشران دارای مقدار دیفازی بیشتر از 6/0 بودند و برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. میزان اثرگذاری پیشران‌های باقیمانده با دیمتل فازی ارزیابی شد. با توجه به شاخص خالص اثر، پیشران‌های تحریم‌ها و محدودیت‌های خارجی، شرایط اقتصادی جامعه، ماهیت ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع و کسب‌و‌کارها در جامعه و سیاست‌های وزارت علوم در مورد جذب دانشجو به‌ترتیب بیشترین اثرگذاری را داشتند.
نتیجه‌گیری: پیشنهادهای کاربردی پژوهش با توجه به اثرگذارترین پیشران‌ها ارائه گردید. در این زمینه پیشنهادهایی مثل تاب‌آور کردن دانشگاه‌ها، توجه دانشگاه‌ها به تولید ثروت در جامعه، هدایت پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی و پژوهش‌ها به سمت مسئله‌محوری و جذب دانشجو براساس نیازهای صنعت و بازار، برنامه آمایش سرزمین و الزامات بومی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Framework for Identifying Effective Drivers on the Future of Revenue Sources of Universities in Iran

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Tabesh mofrad 1
  • Seyed Hadi Arabi 2
  • Mohammad Reza Pourfakharan 3
  • Mohammad Hasan Maleki 4
1 Ph.D. Student, Department of Management, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Economics, University of Qom, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Accounting, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
4 Associate Professor, Department of Management, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

Purpose: Universities and higher education institutions have moved towards diversifying their sources of income due to declining government budgets, economic pressures, intense competition, declining demand for graduate education, and international financial crises. Therefore, the present study seeks to identify the most important drivers of the future of universities' revenue sources.
Method: The present study is applied in terms of orientation and its methodology is quantitative multiple. The theoretical population of the research is the planning and programming managers of the major universities in the country and experts in the field of education financing. The sampling method was judgmental according to the skill of experts in the field of higher education financing. The sample size in this study was 10 people. Research drivers were obtained through a literature review and interviews with experts. Then, two questionnaires of expert evaluation and effectiveness evaluation were used to screen and analyze the effectiveness of the drivers. These questionnaires were analyzed by two techniques of fuzzy Delphi and fuzzy Dematel.
Findings: 25 drivers were obtained through a literature review and interviews with experts. Among the factors of the study, 10 drivers had a defuzzy value greater than 0.6 and were selected for final analysis. The effectiveness of the remaining drivers was evaluated with fuzzy Dematel. According to the net effect index, the drivers of sanctions and external restrictions, the economic conditions of the society, the nature of the relationship between universities and industries and businesses in the society, and the policies of the Ministry of Science regarding student admission had the most impact.
Conclusion: The practical suggestions of the research were presented according to the most effective drivers. In this regard, suggestions such as the resilience of universities, attention of universities to the production of wealth in society, directing graduate theses and research towards problem-oriented and attracting students based on the needs of industry and market, land use planning, and local requirements were presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  •  Driver
  • Financing
  • Revenue Sources
  • Universities Future
اخوان هزاوه، ف.، اجتهادی، م.، محمد داودی، ا.ح.، محمدخانی، ک. (۱۴۰۰). شناسایی و تبیین ابعاد و مولفه‌های ایجاد نقش هیئت امنا در تأمین منابع مالی دانشگاه و ارتقاء آن. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، ۱۴(۲۶): ۱۲۹-۱۵۶.
اسماعیلی کیا، غ.، اسمعیلی، ی.، اوشنی، م. (1400). بررسی روش‌های تأمین مالی دانشگاه‌های دولتی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با استفاده از روش تحلیل شبکه‌ای (مطالعه موردی: دانشگاه‌های دولتی غرب کشور). حسابداری دولتی، 7(1): 117-138.
دادجوی توکلی، ع.، حسینی، م.ع.، نیکنامی، م.، صالحی، م.ج. (1398). تقویت مشارکت بخش غیردولتی در تأمین منابع مالی آموزش عالی. مدیریت فردا، 18(58): ۱۲۳-۱۳۸.
روحانی، ش.، رحیمیان، ح.، عباس‌پور، ع.، برزویان، ص.، گرایی‌نژاد، غ.ر. (۱۳۹۷). رویکردی راهبردی به خودگردانی مالی در دانشگاه‌های دولتی تهران؛ ترکیب تکنیک‌های SWOT- TOPSIS. راهبرد اقتصادی، ۷(۲۶): ۱۹۹-۲۳۷.
عباسپور، ع.، کرامتی تولایی، م.م.، رحیمیان، ح.، جهانگرد، ا. (۱۳۹۹). تدوین الگوی تأمین مالی نظام آموزش عالی ایران مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد. راهبرد فرهنگ، ۱۳(۴۹): ۱۸۷-۲۱۸.
عبدی، ح.، میرشاه جعفری، س.ا.، نیلی، م.ر.، رجایی‌پور، س. (1396). تبیین برنامه درسی آینده در راستای تحقق چشم‌انداز‌ها و رسالت‌ها‌ی آموزش‌عالی ایران در افق 1404. مطالعات برنامه درسی آموزش‌عالی، 8(16): 88-59
گرایی‌نژاد، غ.ر.، کیخا، ا. (1400). بررسی تطبیقی سازوکارهای تأمین و تخصیص منابع مالی در آموزش عالی. رهیافت، 31(82): 105-126.
محمدزاده اصل، ن. (۱۳۸۸). شناسایی روش‌های متنوع‌سازی منابع مالی دانشگاه آزاد اسلامی. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، ۲(۱): ۳۵-۶۳.
نظرپور، م.ت. (۱۳۹۹). راهبردها و راهکارهای اجرایی برای تنوع‌بخشی منابع مالی موسسات آموزش عالی و پژوهشی با تاکید بر منابع غیردولتی. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۲۶(۲): ۱-۲۵.
نفیسی، غ.ح.، طائی، ح.، آراسته، ح.ر. (1400). شناسایی و رتبه‌بندی روش‌های تأمین مالی موثر بر عملکرد مالی دانشگاه‌ها. رهبری و مدیریت آموزشی، 15(3): 225-199.
CAPTCHA Image