تحلیل میزان همخوانی مقالات با دامنه موضوعی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر پایه فنون متن‌کاوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ISC

چکیده

هدف: بر پایة توصیه‌ کمیسیون نشریات علمی کشور و نیز دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مورد پایبندی به محورهای موضوعی اعلام شده از سوی نشریات علمی، همة نشریات باید به سوی این خط مشی حرکت کرده و انتظار میرود محتوای مقالات، انعکاس‌دهنده پژوهش‌های مرتبط و مندرج با دامنه و اهداف نشریه باشد. هدف این رویکرد، فراهم ساختن بستر به گونه‌ای است که جامعة دانشگاهی اعم از پژوهشگران، نویسندگان مقالات و خوانندگان بتواند هر نشریه را با موضوع یا موضوعات تخصصی شناسایی کنند. از اینرو در پژوهش حاضر تلاش بر این است که با استفاده از روش تحلیل محتوای مقالات نشریات معتبر وزارت علوم در شش حوزه موضوعی سطح کلان، به تعیین میزان همخوانی مقالات با اهداف و دامنه موضوعی اعلام شده از سوی نشریات پرداخته شود.

روش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی- اکتشافی انجام شده است؛ چرا که از فنون متن‌کاوی بهره برده است. کاربردی بودن این پژوهش، ازآن‌جهت است که وضع موجود قلمرو پژوهش را بررسی کرده و از نتیجه به‌دست‌آمده در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها و همچنین برنامه‌ریزی‌ها استفاده می‏شود. جامعه آماری پژوهش را 1150عنوان نشریه فارسی مصوب وزارت علوم، تحققات و فناوری (1400) بر اساس پرتال نشریات تشکیل می دهد. باتوجه به محدودیت‏های زمانی، منابع انسانی و مالی امکان بررسی اهداف و دامنه موضوعی مقالات تمام نشریات در پژوهش حاضر وجود نداشت؛ بنابراین بایستی حجم نمونه مشخص گردد. در همین راستا، جهت تعیین حجم نمونه، از نرم افزار PASS نسخه 11 استفاده شد. با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95/0، توان آزمون 80/0 و همبستگی مورد انتظار 20/0، حداقل حجم نمونه مورد نیاز توسط نرم افزار، 116 عنوان نشریه تعیین شد. حجم نمونه مورد نظر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شد به گونه‌ای که تناسب بین نمونه و جامعه در هر یک از شش حوزه موضوعی سطح کلان تعیین شده توسط وزارت عتف شامل علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم پایه، هنر و معماری، کشاورزی و منابع طبیعی و دامپزشکی و همچنین حوزه‌های موضوعی سطح میانی رعایت شود. داده های کتابشناختی مورد نیاز از تمام مقالات سه سال اخیر نشریات نمونه پژوهش استخراج و پیش پردازش شامل نرمال سازی، حذف کلمات اضافی صورت گرفت. موضوع ها با روش تکرار واژگان و خوشه ‌بندی شناسایی شد. در نهایت شباهت‌سنجی روی داده‌های بدست آمده انجام و تجزیه وتحلیل دانش صورت گرفت.











یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد در 8 درصد نشریات مورد بررسی، میزان همخوانی یا تطابق محتوای مقالات با دامنه موضوعی مندرج در وب سایت به میزان 95 درصد رعایت شده بود. کمترین میزان همخوانی 40 درصد است که در 20 درصد نشریات مورد بررسی مشاهده گردید. در این میان 47 درصد نشریات به میزان 60 درصد، 23 درصد نشریات به میزان 70 درصد و 2 درصد نشریات به میزان 80 درصد به موضوعات اعلامی پایبند بودند.

نتیجه‌گیری: با توجه به نقش و اهمیتی که نشریات علمی در عرصه علم و دانش دارند، لازم است به صورت دوره ای از وجوه مختلف کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گیرند. نتایج حاصل از این ارزیابی ها میتواند یاریگر مسئولان بالادستی و سیاستگذاران عرصه علم و دانش کشور در برنامه‌ریزی های پژوهشی، ارزیابی، رصد پیشرفتهای علمی و ارتقای کیفیت فعالیتهای پژوهشی باشد. همچنین دست اندرکاران نشریات بمنظور ارتقای محتوای نشریه و تدوین شیوه نامه های استاندارد می‌توانند از نتایج این ارزیابی ها بهره‌مند گردند. بدون شک برای پژوهشگران و دست اندرکاران نشریات این موضوع دارای اهمیت است که بدانند موضوع مورد علاقه آنها در چه نشریه ای قابل دسترسی و همچنین انتشار است. از اینرو، بررسی موضوع‌هایی که در مقالات نشریه بدان پرداخته شده، تصویری عینی از شرایط موجود و وضعیت انعکاس تحقیقات در آن نشریه را نشان می‌دهد نتایج نشان داد در پیش گرفتن رویکرد شفاف موضوعی از سوی نشریات می‌تواند دستاوردهای سودمندی برای جامعة دانشگاهی داشته باشد. با مشخص بودن شدن گرایش‌های موضوعی نشریه‌های علمی، هویت بارزتری برای هر نشریه ایجاد می‌شود؛ به طوریکه هر متخصصی می‌تواند انتظار داشته باشد که نشریه یا نشریه‌های خاصی، زمینه‌های مطالعاتی وی را پوشش خواهد داد. همچنین سردبیران مجلات باید ضمن در نظر گرفتن سیر موضوعی مقالات مجله در گذر زمان، تلاش کنند تا براساس خط مشی و حوزه های موضوعی مجلات، نسبت به انتشار مقالات اقدام نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The degree of matching between the content of articles and the subject area of the MSRT Journals based on text mining

نویسنده [English]

  • narjes Vara
ISC
چکیده [English]

Purpose: According to the recommendation of the country's Scientific Publications Commission as well as the Research Policy and Planning Office of the Ministry of Science, Research and Technology regarding adherence to the thematic axes announced by the scientific publications, all publications should move towards this policy and It is expected that the content of the articles will reflect related researches and be in line with the scope and goals of the publication. The purpose of this approach is to provide a platform in such a way that the academic community, including researchers, authors and readers, can identify each publication with a specialized subjects. Therefore, in this research, it is attempted to use the content analysis method to determine the degree of conformity of the articles with the scope announced by the journals of the Ministry of Science in six macro-level thematic areas.

Method: The research has been applied in a descriptive-exploratory way; because it used text mining techniques. The applicability of this research is to investigate the state of the research field and the obtained results are used in decisions and policies as well as planning. The statistical comunity of the research consists of 1150 journals approved by the MSRT (1400) based on the journals portal. Due to the limitations of time, human and financial resources, it was not possible to examine the scope of the articles of all journals in the current research; therefore, the sample size should be determined. In this regard, PASS version 11 software was used to determine the sample size. Considering the confidence interval of 0.95, the test power of 0.80 and the expected correlation of 0.20, the minimum sample size required by the software was determined to be 116 publication titles. The intended sample size was selected using the stratified random sampling method in such a way that the proportion between the sample and the population in each of the six macro-level thematic areas determined by the MSRT, including humanities, technical and engineering, basic sciences, art and architecture, Agriculture and natural resources and veterinary as well as intermediate level subject areas should be observed. The required bibliographic data was extracted from all the articles of the last three years of sample research journals and pre-processed including normalization and removal of stop words. Topics were identified by the method of vocabulary repetition and clustering. Finally, similarity measurement was done on the obtained data and knowledge analysis was done.

Findings: The findings showed that in 8% of the reviewed journals, the content of the articles was consistent with the subject range listed on the website by 95%. The lowest matching rate is 40%, which was observed in 20% of the reviewed journals. Among these, 47% of journals were committed by 60 percen, 23 percent of the journals, 70 percent and 2 percent of the journals were committed to declarative subjects.

Result: Considering the role and importance of scientific journals, it is necessary to periodically evaluate them from different quantitative and qualitative aspects. The results of these evaluations can help the higher authorities and policy makers in the country's science and knowledge field in research planning, evaluation, monitoring scientific progress and improving the quality of research activities. Also, those involved in journals can benefit from the results of these evaluations in order to improve the content of the journals and develop standard guidelines. It is important for researchers and those involved in publications to know in which journal their topic of interest can be accessed and published. Therefore, the examination of the topics discussed in the articles of the journal shows an objective picture of the existing conditions and the state of reflection of the research in that journal. As the thematic trends of scientific journals become clear, a clearer identity is created for each journal; So that every specialist can expect that a particular publications will cover the field of study. Also, editorial boardes should try to publish articles based on the journals policy and subject areas while considering the course of the journals articles over time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • scientific journal
  • text-mining
  • scope of the journal
  • content analysis
  • journal articles
  • matching
CAPTCHA Image