نقش کتابخانه‌ها و کتابداران در طراحی و ایجاد مخزن دانش سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران

3 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

هدف: با توجه به هدف مخزن دانش سازمانی برای مدیریت و انتشار یافته‌های علمی جامعه‌ دانشگاهی، نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد طراحی و ایجاد مخازن دانش سازمانی حاصل کار و فعالیت بخش‌های مختلف یک سازمان است. کارکنان کتابخانه دانشگاه می‌توانند نقش مهمی در برقراری ارتباط با اعضای هیئت علمی ایفا کرده و با مشارکت خود، فرصت‌های جدیدی در تولید علم خلق نمایند. آنها می‌توانند همراه با متخصصان کامپیوتر و نرم‌افزار و مدیران مخازن دانش سازمانی، مسئول طراحی، ارزیابی و نگهداری فرآیندهای خروجی مجموعه‌های دیجیتالی باشند. به همین علت، یکی از وظایف و رسالت‌های اصلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی، مدیریت دانش و به طور اخص راه‌اندازی و مدیریت مخزن دانش سازمانی دانشگاهی است.  در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش کتابخانه‌های دانشگاهی در طراحی و ایجاد مخزن دانش سازمانی است.
روش: با استفاده از روش کتابخانه‌ای یا روش اسنادی، در ابتدا با مرور پژوهش‌های انجام شده درباره مخزن دانش سازمانی، پس از بیان تعریف و ضرورت‌های ایجاد آن در دانشگاه‌ها، با توجه به هدف پژوهش به نقش کتابخانه‌ها و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی به عنوان کارکردی جدید، در ایجاد و گسترش مخزن دانش سازمانی پرداخته شده است.
یافته‌ها: کتابخانه‌های دانشگاهی با توجه به ماهیت کارشان در سازماندهی اطلاعات، کاربرد فراداده، آشنایی با حق‌مولف و مجوزهای دسترسی آزاد، نقش مهمی در مدیریت دانش و اطلاعات دارند. همچنین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی به دلیل ارتباط مستقیم با منابع تولید دانش در دانشگاه‌ها، همچون اساتید، دانشجویان و پژوهشگران، می‌توانند نقشی اساسی در جلب مساعدت نویسندگان برای ارائه مطالب خود به مخازن دانش داشته باشند. از طرفی، با کمک به برندسازی دانشگاه در بین متخصصان و افزایش رویت‌پذیری آثار پژوهشی و در نتیجه افزایش میزان استناد و ضریب تاثیر آثار پژوهشی، به عنوان دستاوردهای راه‌اندازی مخزن دانش سازمانی، نقشی اساسی در این موضوع داشته باشند. علاوه‌بر این، تعامل نزدیک کتابداران دانشگاهی با کاربران کتابخانه، به خصوص پژوهشگران، اساتید و دانشجویان در جستجوی اطلاعات، به تسهیل انتقال اطلاعات به مخزن دانش کمک خواهد کرد.
نتیجه‌گیری: بنابراین، تجربیات کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی در جستجو و استفاده از طیف گسترده‌ای از پایگاه‌های داده، می‌تواند در طراحی رابط‌های کاربری برای نرم‌افزار‌های مخزن دانش سازمانی و همچنین آموزش پژوهشگران برای بارگذاری پژوهش­های خود  در مخزن دانش سازمانی و جستجوی موثر و بازیابی آنها موثر باشد. هرچند بسیاری از دانشگاهیان و محققان، رغبت کمتری به سپردن آثار خود به مخازن دانش سازمانی دارند، اما لازم است ریشه این نوع عدم مشارکت‌ها مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و با برقراری ارتباط با مسئولین دانشگاه‌ها، زمینه‌های لازم برای ایجاد اینگونه مخازن علمی فراهم گردد. راه‌اندازی اینگونه مخازن، دسترسی به دانش تولید شده در دانشگاه‌های کشور را آسان‌تر کرده و زمینه لازم را برای مخازن دانش سازمانی دانشگاه‌های سراسر کشور را فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Libraries and Librarians in Designing and Creating an Organizational Knowledge Repository

نویسندگان [English]

  • Samaneh Abbasi 1
  • Mahdi Mohammadi 2
  • Reza Karimi 3
1 Master's degree, Department of Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran
3 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

Purpose:This study aims to examine the role of an organizational knowledge repository in managing and disseminating the scientific findings of the academic community. The research results indicate that the design and creation of these repositories are the outcomes of collaborative efforts among various departments within an organization. University library staff can play a crucial role in fostering communication with faculty members and, through their collaboration, create new opportunities for knowledge production. They, along with computer and software specialists and managers of organizational knowledge repositories, can be responsible for designing, evaluating, and maintaining the output processes for digital collections. For this reason, one of the primary tasks and responsibilities of librarians in academic libraries is knowledge management, particularly the establishment and administration of an academic organizational knowledge repository. In this context, the purpose of the current study is to examine the role of academic libraries in the design and development of an organizational knowledge repository.
Method:The method employed in this research is the library or documentary method. Initially, the study reviews existing research on organizational knowledge repositories, followed by a discussion of their definition and the necessity of their establishment in universities. Furthermore, the role of libraries and university librarians is examined as a new function in the creation and expansion of organizational knowledge repositories, in alignment with the research objectives.
Findings: University libraries play a crucial role in knowledge and information management due to their expertise in organizing information, utilizing metadata, and their familiarity with copyright and open access licenses. University librarians, due to their direct connections with knowledge production sources within universities—such as professors, students, and researchers—can play a fundamental role in encouraging authors to submit their materials to knowledge repositories. On the other hand, by enhancing the university's brand among specialists and increasing the visibility of research works, they can significantly boost the citation rate and impact factor of these works. This is a key achievement of establishing an organizational knowledge repository, and they can play a fundamental role in this process. In addition, close interaction between academic librarians and library users—particularly researchers, professors, and students—during the information search process will facilitate the transfer of information to the knowledge repository.
Conclusion:In conclusion, the experiences of academic librarians in navigating and utilizing a diverse array of databases can significantly enhance the design of user interfaces for organizational knowledge repository software. Additionally, these experiences can inform the training of researchers on how to upload their work to the repository and efficiently search for and retrieve information. Although many academics and researchers are often reluctant to submit their work to organizational knowledge repositories, it is essential to thoroughly investigate the underlying reasons for this non-participation. Additionally, establishing effective communication with university officials is crucial to create a supportive environment for the development of these scientific repositories. The establishment of these repositories will enhance access to knowledge generated by the country's universities and provide a solid foundation for organizational knowledge repositories in universities nationwide.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Institutional repositories
  • Academic libraries
  • Academic library librarians
  • Academic institutional repositories
پریرخ، م.، زاهدی نوقابی، م. (1393). چگونگی ارزیابی نرم‌افزارهای مخزن سازمانی: تجربه‌ای از یک مورد. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(3): 785-822.‎
حاضری، ا.، صراف‌زاده، م. (1385). مدیریت دانش در دانشگاه‌ها و نقش کتابخانه‌های دانشگاهی. نما، 4(5).
سلیمان‌پور، س.، فرج‌پهلو، ع.، دهداری­راد، ح. (1396). بررسی مقایسه‌ای زیرساخت‌های اشتراک دانش از دیدگاه اعضای هیأت‌علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 9(19): 38-21.
CAPTCHA Image