تحلیل رابطه‌ دادوستد دانش و تدریس نوآورانه در دوره‌های درس‌پژوهی شهرستان خرم‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

چکیده

مقدمه: مدیریت دانش مسأله یا مفهوم جدیدی نیست. صدها سال است که صاحبان مشاغل خانوادگی، دانشِ خود را به فرزندانشان انتقال می‌دهند؛ استادکارانِ حرفه‌ای، با شور و اشتیاق، حرفه‌ خود را به شاگردانشان می‌آموزند و کارگران در محل کار، ایده‌ها و دانش خود را ردّوبدل می‌کنند. درواقع می‌توان گفت که مدت‌هاست که گزاره‌ «دانش، قدرت است»، به گزاره‌ «اشتراک دانش‌، قدرت است»، تغییر یافته است. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی دادوستد دانش در میان معلمان شرکت‌کننده در دوره‌های درس‌پژوهی و تأثیر آن بر تدریس نوآورانه در شهرستان خرم‌آباد است.
روش‌: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه‌ گردآوری داده‌ها، توصیفی- همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه‌ پژوهش شامل 180 شرکت‌کننده‌ دوره‌های درس‌پژوهی آموزش‌وپرورش شهرستان خرم‌آباد در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 118 نفر از آن‌ها به صورت تصادفی به‌عنوان نمونه‌ آماری پژوهش انتخاب شدند. به‌منظور پیمایش نظر پاسخگویان درباره‌ دادوستد دانش، از پرسشنامه‌‌های مورد استفاده در پژوهش اواکوک و همکاران (2021)، و برای سنجش متغیر تدریس نوآورانه، از پرسشنامه‌ علیزاده (1386) استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و SmartPLS انجام شد.
یافته‌ها: تحلیل شاخص‌های توصیفی متغیرهای پژوهش نشان داد که میانگین متغیرهای پذیرندگی گیرنده برای دریافت دانش، پذیرندگی گیرنده برای اشتراک دانش، رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده، استفاده از دانش گیرنده و تدریس نوآورانه به ترتیب برابر با 878/3، 725/3، 228/4، 975/3 و 384/4 است. نتایج معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که میزان تأثیر پذیرندگی گیرنده برای دریافت دانش، بر رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده 292/0 به‌دست آمده است. مقدار آماره‌ t نیز 428/2 است. بنابراین، با اطمینان 95% می‌توان گفت میزان پذیرندگی گیرنده برای دریافت دانش بر رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر پذیرندگی گیرنده برای اشتراک دانش بر رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده 407/0 به‌دست آمده است. مقدار آماره‌ t نیز 808/3 است. بنابراین، با اطمینان 95% می‌توان گفت میزان پذیرندگی گیرنده برای اشتراک دانش، بر رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده بر استفاده از دانش گیرنده 504/0 به‌دست آمد. مقدار آماره‌ t نیز 572/7 است. بنابراین، با اطمینان 95% می‌توان گفت رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده بر استفاده از دانش گیرنده تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده بر تدریس نوآورانه 397/0 به‌دست آمده است. مقدار آماره‌ t نیز 011/4 است. بنابراین، با اطمینان 95% می‌توان گفت رفتار اشتراک دانش ارائه‌دهنده بر تدریس نوآورانه، تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر استفاده از دانش بر تدریس نوآورانه 251/0 به‌دست آمده است. مقدار آماره‌ t نیز 489/2 است. بنابراین، با اطمینان 95% می‌توان گفت استفاده از دانش، بر تدریس نوآورانه تأثیر مثبت و معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه اهمیت دادوستد دانش و تدریس نوآورانه را تأیید کرد. سیاست‌گذاران نظام آموزش‌وپرورش کشور بایستی بدانند با توجه تغییر پارادایم از «نوآوری مبتنی بر کشف» به «نوآوری مبتنی بر یادگیری»؛ یکی از راه‌هایی مؤثر برای دستیابی به اهداف سند تحول بنیادین و ایجاد کیفیت و نوآوری در نظام آموزشی، ایجاد محیط‌های تعاملی برای خلق، اشتراک و استفاده از دانش کارکنان است. یکی از این محیط‌های تعاملی، دوره‌های درس‌پژوهی است که می‌تواند رفتار نوآورانه کارکنان را بهبود بخشد. در واقع کارکنان به‌عنوان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دانش، تسهیل‌گر فرایند مدیریت دانش هستند و نقش مهمی در فرآیندهای اصلی دانش، یعنی ایجاد، اشتراک‌گذاری و استفاده دارند. کارکنان، سرمایه انسانی سازمان بوده و خالق سرمایه فکری آن هستند. از این‌رو، مدیران نه‌تنها باید کارکنان را به جمع‌آوری دانش موردنیاز برای نوآوری تشویق کنند؛ بلکه باید آن‌ها را تشویق نمایند تا دانش را به دیگران نیز منتقل کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Relationship Between Knowledge Exchange and Innovative Teaching in Lesson Study in Khorramabad City

نویسندگان [English]

  • Ehsan Geraei 1
  • Rezvan Shiri 2
1 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Sciences, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran
2 Msc Student, Department of Educational Management, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University, Khorramabad, Iran
چکیده [English]

Purpose: Knowledge management is not a new issue or concept. For hundreds of years, family business owners have been passing down their knowledge to their children. Professional masters teach their craft to their students with enthusiasm, and workers exchange ideas and knowledge in the workplace. In fact, it can be said that the concept of "knowledge is power" has evolved into the idea that "sharing knowledge is power" for quite some time. Based on this, the current research aims to investigate the exchange of knowledge among teachers participating in lesson study courses and its impact on innovative teaching in Khorramabad city.
Method: This research is applied in terms of its purpose and uses descriptive-correlative methods for data collection and structural equations for analysis. The research population consists of 180 participants who took part in lesson study courses in Khorramabad city during the academic year 2021-2022. From this population, 118 participants were randomly selected as the statistical sample for the study, using the Karjesi and Morgan table. In order to gather respondents' opinions on knowledge exchange, the questionnaires from Ouakouak et al.'s research (2021) were utilized, and Alizadeh's questionnaire (2008) was employed to measure the variable of innovative teaching. Data analysis was conducted using SPSS and SmartPLS software.
Findings: The analysis of the respondents' demographic information revealed that 95 (80.51%) of the respondents were women and 23 (19.41%) were men. In terms of educational qualifications,
74 people (62.71%) had a bachelor's degree, 42 people (35.59%) had a master's degree, and 2 people (1.70%) had a doctorate degree. In terms of work experience, 65 people (55.09%) had less than 10 years of experience, 26 people (22.03%) had 11 to 20 years of experience, and 27 people (22.88%) had more than 21 years of experience. The analysis of the descriptive indices of the research variables revealed that the average scores for the receiver's openness to receive knowledge, receiver's openness to share knowledge, provider's knowledge sharing behavior, the receiver's knowledge utilization,
and innovative teaching are 3.878, 3.725, 4.228, 3.975, and 4.384, respectively. The results of the structural equation modeling in the research indicated that the receiver's openness to receiving knowledge had a significant effect (0.292) on the provider's knowledge sharing behavior. The value of the t-statistic is 2.428. Therefore, with 95% confidence, we can conclude that the receiver's openness to receiving has a positive and significant effect on the provider's knowledge-sharing behavior. The impact of the receiver's willingness to share knowledge on the provider's knowledge-sharing behavior has been measured at 0.407. The value of the t-statistic is 3.808. Therefore, with 95% confidence, it can be said that the acceptance rate of the receiver's openness to share knowledge has a positive and significant effect on the provider's knowledge-sharing behavior. The impact of the provider's knowledge-sharing behavior on the receiver's knowledge utilization is 0.504. The value of the
t-statistic is 7.572. Therefore, with 95% confidence, it can be said that the provider's knowledge sharing behavior has a positive and significant impact on the receiver's knowledge utilization. The impact of the provider's knowledge-sharing behavior on innovative teaching is 0.397. The value of the t-statistic is 4.011. Therefore, with 95% confidence, we can conclude that the provider's knowledge sharing behavior has a positive and significant impact on innovative teaching. The impact of the receiver's utilization of knowledge on innovative teaching is 0.251. The value of the t-statistic is 2.489. Therefore, with 95% confidence, it can be concluded that the receiver's utilization of knowledge has a positive and significant impact on innovative teaching.
Conclusion: The findings of this study confirmed the significance of knowledge exchange and innovative teaching. Policymakers in the country's education system should be aware that the shift from "discovery-based innovation" to "learning-based innovation" requires the creation of interactive environments for generating, sharing, and utilizing employee knowledge. This is an effective approach to achieving the objectives outlined in the fundamental transformation document and fostering quality and innovation in the educational system. One of these interactive environments is lesson study courses, which can enhance the innovative behavior of employees. In fact, employees, as producers and consumers of knowledge, facilitate the process of knowledge management and play an important role in the primary processes of knowledge, namely creation, sharing, and use. Employees are the human capital of the organization and the creators of its intellectual capital. Therefore, managers should not only encourage employees to acquire the knowledge needed for innovation, but also to share their knowledge with others.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education System
  • Knowledge Exchange
  • Knowledge Utilization
  • Innovative Teaching
  • Lesson Study
  • Khorramabad
اسفیدانی، م.ر.، محسنین، ش. (1393). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS: آموزشی و کاربردی. تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
افتخاری، ح.، افتخاری، ج. (1397). درس‌پژوهی؛ چالش‌ها، پیامدها و راهکارها. آموزش‌پژوهی، 4(13): 91-103.
افرازه، ع. (1389). مدیریت دانش (مفاهیم، مدل‌ها، اندازه‌گیری، پیاده‌سازی). تهران: مؤلف.
حبیب‌پور گتابی، ک.، صفری شالی، ر. (1388). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‌های کمّی). تهران: لویه، متفکران.
سرکار آرانی، م.ر. (1378). پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس. تعلیم و تربیت، 15(3): 61-76.
سرکار آرانی، م.ر. (1394). درس‌پژوهی‌ ایده‌ای جهانی برای بهسازی آموزش و غنی‌سازی یادگیری. تهران: مرات.
شورای عالی اداری (1399). دستورالعمل مدیریت دانش دستگاههای اجرایی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. تهران: دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی.
علیزاده، س. (1386). بررسی ارتباط ساختار سازمانی مدارس با میزان انگیزه نوآوری دبیران دبیرستان‌ها دخترانه ناحیه یک شهرستان ارومیه. پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا(س).
معروفی، ی.، کرمی، ز. (1394). درس‌پژوهی، رویکردی نوین در توسعه حرفه‌ای معلمان. علوم تربیتی، 22(1): 66-39.
https://doi.org/10.22055/EDU.2017.10347.1044
میرز، ل. اس.، گامست، گ.سی.، گارینو، اِی.جِی. (1398). تحلیل داده‌ها با استفاده از IBM SPSS. ترجمه‌ و.ا. فرزاد و همکاران. تهران: سمت.
نامداری پژمان، م.، قربانیان، پ.، قنبری، س.، بصیری، ا. (1396). اثربخشی برنامۀ درس‌پژوهی بر مهارت‌های حرفه‌ای معلمان شاغل در آموزش‌وپرورش استثنایی استان همدان. رویکردهای نوین آموزشی، 12(2): 46-74.
CAPTCHA Image